هندپیس دندانپزشکی

هندپیس دندانپزشکی

توربین های دندانپزشکی

توربین های دندانپزشکی ابزار چرخنده ای هستند که در سرعت های بالا (300 تا 350 هزار دور در دقیقه) که برای حذف بافت دندان در طول ترمیم و آماده سازی دندان برای پروتز ثابت و در حالت کلی برای تراش دندان استفاده می شود که دارای سه قسمت اصلی هستند :

• هد (کارتریج)
• گردن
• بدنه (ساقه)

انواع توربین های دندانپزشکی

• فشاری – آچاری
• 2 کاناله – 3 کاناله – 4 کاناله
• با چراغ – بدون چراغ
• کارتریج بلبرینگی – کارتریج ایربیرینگی

عملکرد توربین های ایربیرینگی از rpm 20 تا rpm 200000 قابل افزایش است. سرعت بالا باعث گرما و اصطکاک می شود که باید همراه آب باشد تا از آسیب پالپ جلوگیری کند . سرعت بالا باعث صرفه جویی در زمان و کاهش لرزش می شود . سرعت چرخش فرز داخل توربین می تواند تا rpm 500000 افزایش یابد.

در قسمت انتهایی توربین ها دو ، سه و چهار سوراخ وجود دارد که کوچک ترین آن برای آب و روبروی آن سوراخ مخصوص ورودی هوا می باشد که روغن کاری از این لوله انجام می گیرد توربین های کارتریج ایربرینگی ساختمانی شبیه کارتریج بلبرینگی دارد با این تفاوت که به جای بلبرینگ ، بوش دارند که برای خنک کردن آن از هوای بیشتری استفاده می شود . هنگام چرخش توربین ها با سرعت های بالا گرمای زیادی در محل ایجاد می شود که در توربین های با طراحی جدید علاوه بر آب از هوا نیز استفاده می شود.

مقایسه و تفاوت های توربین های دندانپزشکی

در توربین هایی که فشاری هستند نحوه ی کار به این صورت است که با اعمال فشار به پشت سر توربین و جایگذاری فرز و سپس رها کردن دست در محل قرار می گیرد اما در توربین های آچاری به یک آچار همراه برای تعویض فرز مورد نیاز است . رابط ها ، آب و هوا مورد نیاز برای هندپیس ها را انتقال می دهند .بطور کلی این رابط ها می توانند دو ، سه یا چهار مسیر داشته باشند ، در نوع چهار مسیره ، یک مسیر برای هواراه اندازی توربین هندپیس ، مسیر دوم رساندن هوا به سطح دندان برای خنک کردن آن ، مسیر سوم برای آب ، مسیر چهارم برای تخلیه هوا ، برخی اوقات ممکن است رابط های پنج مسیره نیز دیده شوند که مسیر پنجم مربوط به فیبر های نوری می باشد . انواع جدید هندپیس ها ، باشش بین نیز موجود می باشند که اتصال الکتریکی برای لامپ فیبر نوری را فراهم می آورند.

نوع دیگر از هندپیس ها که به لابراتواری معروف هستن میتوان تغییرات ، اصلاحات ، جاسازی و تراشهای دلخواه در قالب را اعمال نمود . با دارا بودن ساختار ارگونومیک و راحت برای کاربر ، ابزاری کارآمد برای استفاده های روزمره به شمار می رود ، هندپیس بر روی شلاقی موتور آویز نصب می شود ( شلاقی شیلنگ فلزی است که نیرو و گشتاور ها را به هندپیس منتقل و دارای ویژگی هایی هستند از قبیل قابلیت تنظیم سرعت از 2000 تا 35000 دور در دقیقه ، قابلیت تراش آکریل ، دندان مصنوعی و فلز پرونز ، قابل نصب بر روی میکروموتور و ایرموتور را دارد و انواع خارجی آن Kavo / W & H / FARO هستند.

سرویس و نگهداری توربین های دندانپزشکی

با رعایت این ۵ نکته اصلی می توانید طول عمر هندپیس ها را افزایش بدید:

• انتخاب اسپری روغن مناسب (جهت جلوگیری از سوختن روغن در داخل هندپیس هنگام اتوکلاو)

دقت نمایید بر روی اسپری های روغن درجه حرارتی که می تواند تحمل کند و در آن روغن نمی سوزد نوشته شده است پس اگر توربین ها را با استفاده از اتوکلاو استریل مینمایید باید از اسپری روغنی استفاده کنید که قابلیت تحمل دمای ۱۳۵ درجه را داشته باشد.

• فشار هوای ورودی زیاد (فشار هوا باید ۲ ٫ ۲ بار تنظیم گردد)

با توجه به استاندارد های تعریف شده برای توربین ها اگر فشار هوای ورودی بیشتر از مقدار توصیه شده باشد باعث خرابی زودرس بلبرینگ ها می گردد . برای این کار می توانید از گیج فشار هوای موجود بر روی تابلت این مقدار را مشاهده و با پیچ تنظیم زیر تابلت آن را تنظیم نمایید.

• مرطوب بودن هوای ورودی (استفاده از کمپرسور بدون روغن و درابر جهت جلوگیری از رطوبت)

یکی از مهمترین علل خرابی توربین ها مرطوب بودن های ورودی به یونیت است توجه داشته باشید که طبق استاندارد ها و دستورالعمل های اداره کل تجهیزات پزشکی فقط استفاده از کمپرسورهای بدون روغن برای مطب های دندانپزشکی مجاز می باشند برای داشتن هوای خشک تر از دستگاه درایر که به خروجی کمپرسور جهت جذب رطوبت متصل خشک داشته گردد استفاده نمایید . تا در کل پونیت بخش پوار و توربین ها هوای کاملا تمیز و باشید و از خرابی اتصالاتی که هوای در آن جریان می یابد جلوگیری نمایید.

•  استفاده از فرز های غیر استاندارد

در صورت امکان از فرز های بلند کمتر استفاده نمایید و از فرز های غیر استاندارد و خراب به هیچ وجه استفاده ننمایید چرا که با نیروی کشتاور مضاعف باعث خرابی کارتریج می شود.

• فشار جانبی زیاد بر روی هندپیس (تعویض فرز مناسب به جای اعمال نیروی زیاد بر روی فرز)

برای تراش دندان نیاز به زمان و صرف دقت زیاد می باشد و برای تراش بیشتر باید از فرز های متفاوت استفاده نمود تا هم از نیروی مازاد وارد به مچ دست و همچنین از خرابی کاتریج جلوگیری کرد.

قبل از شروع کار با توربین آنرا با اسپری مرغوب روغن کاری نمایید. به این صورت که ابتدا ظرف اسپری را تکان دهید (چون داخل اسپری ، روغن و مقدار کمی الکل وجود دارد اگر تکان داده نشود الکل در ابتدا وارد توربین شده و باعث خرابی آن می گردد) و به صورت ۴۵ درجه سر توربین رو به پایین آن را در دست بگیرید. سپس نازل نوک تیز را در محل ورودی هوا (سوراخ بزرگ) قرار داده و اسپری نمایید تا شاهد خروج روغن های کثیف از سر توربین باشید و این عمل را ادامه دهید تا خروج کف سفید رنگ از سر توربین رویت شود . در مرحله آخر توربین رو به صورت عمودی سر توربین بالا داخل به لیوان قرار دهید . روغنکاری را هر ۲ ساعت یکبار در حین کار تکرار نمایید باید بعد از هر استفاده ابزار را با مواد ضدعفونی کننده تمیز کرد و بعد از خارج کردن فرز باید از اتوکلاو به مدت ۳۰ دقیقه برای ضد عفونی کردن استفاده نمود . با توجه به مهم بودن روغنکاری دستگاه اتوماتیک روغنکاری ابزار نیز وجود دارد از وارد شدن ضربه به اینسترومنتها به هر نحو ممکن جلوگیری بعمل آورید . درصورتی که هد اینسترومنت ضربه دید با آن کار نکنید و توربین را جهت تعمیر به مرکز تعمیرات ارسال نمایید.

همیشه از فرزهای تو سالم و تمیز استفاده کنید.از فرزهای بلند فقط در مواقع ضروری استفاده کنید . در هنگام تراش از فشار جانبی زیاد به فرز خودداری کنید . اگر فشار وارده به توربین بیشتر از آن میزانی باشد که برای آن تنظیم شده کارتریج و بلبرینگ خراب می شود .

ایرموتور دندانپزشکی

یکی دیگر از هندپیس های دندانپزشکی ایرموتور ها هستند که ابزاری چرخنده با دور پائین و همانند توربین با هوای ورودی از کمپرسور به چرخش درمی آید . ایرموتور قابلیت چرخش ( L- O – R ) دور چپ یا راست را دارد، که آنگل بر روی آن سوارمی شود. بخش های تشکیل دهنده آن عبارتند از:

• سری (قسمتی که آنگل به آن متصل می گردد)
• بدنه (که کلید راست گرد و چپ گرد بودن بر آن قسمت قرار دارد)
• انتهایی (همانند توربین دارای کانال آب و هوا می باشد)

انواع ایرموتور

• ایرموتور با اسپری آب داخلی
• ایرموتور با اسپری آب خارجی
• اپرموتور بدون اسپری آب

در اصل ایرموتور ابزاری برای استفاده از آنگل می باشد در قسمت وسط استوانه ایرموتور استوانه ای وجود دارد که حرکت چرخشی را به آنگل منتقل می کند که در انتها توسط چرخ دنده به فرز منتهی می شود . در ایرموتور هایی که تغییر دور به چپ یا راست بوسیله قطعه ای در انتهای ایرموتور قرار گرفته در صورتیکه روی 0 قرار گیرد ایرموتور متوقف خواهد شد . فشار لازم برای ایرموتور می تواند بین ۲/۷ تا ۳/۵ بار باشد که ه به توصیه ها و دستور راهنمای شرکت سازنده الزامی است.

مقایسه و تفاوت های ایرموتور

تفاوت ایرموتور ها در داشتن عمر طولانی و صدای کم و داشتن استاندارد های جهانی می باشد . تمامی شرکت های سازنده ایرموتور آنگل مربوط به آن را نیز تولید می نمایند که بهتر است هنگام خرید آنگل و ایرموتور مربوط به یک برند را خریداری نمود ، وزن ، طراحی ارگونومی ، میزان آلودگی صوتی ، جنس قطعات ، گارانتی محصول و خدمات پس از فروش قطعات محصول از جمله ویژگی هایی است که باعث تمایز بین ایرموتور های می باشد و باید در هنگام خرید بررسی شود . و در مقایسه با توربین ها باید به این نکته هم اشاره کرد که ایرموتور سرعت پایین تری دارد ولی قدرت بیشتری نسبت به توربین دارد.

انتهای ایرموتور کاملا شبیه انتهای سرتوربین باشد. یعنی دارای 2 یا 4 سوراخ می باشد و طریقه روغنکاری و ضد عفونی یا استریل نمودن آن مانند توربین می باشد . اما نیاز به روغن کاری زود به زود را ندارد.

آنگل دندانپزشکی

آنگل ها مانند توربین های دندانپزشکی ابزاری چرخشی می باشد که نیروی به حرکت درآوردن آن ایرموتور یا میکروموتور می باشد . سرعت آنگل قابل تغییر و وابسته به نوع کار دندانپزشک می باشد. از آنگل ها در کارهای مخصوص مانند ایمپلنت، جراحی و اندو استفاده می شود .

اجزای تشکیل دهنده آنگل

• سری (محل اتصال فرز)
• بدنه (شافت)
• گردن (نوار رنگی جهت تعیین سرعت چرخش)

انواع آنگل دندانپزشکی

1. آنگل مستقیم
2. آنگل زاویه دار

آنگل ها بر اساس قدرت به چند دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر می باشد:

• نوار آنگل آبی : نسبت 1 به 1 است و تبدیل دُر موتور ندارد.
• نوار قرمز یا نارنجی : نسبت 1 به 5 قابلیت افزایش دُر موتور را دارد.
• نوار سبز : نسبت ها 2 به 1 – 4 به 1 – 10 به 1 –  20 به 1 و یا 40 به 1 خواهد بود بنابراین دُر موتور را کاهش می دهد.
• نوار مشکی : نسبت ها 22 به 1 –  25 به 1 خواهد شد و دُر موتور را کاهش می دهد. ( این حالت بیشتر برای جراحی و ایمپلنت به کار می رود)

آنگل ها اینسترومنتهایی هستند که دارای گشتاوردبالا و سرعت پایین بوده و توسط یک موتور کار می کند. اگر موتور آنگل یا هوا کار کند به آن ایرموتور و اگر با برق کار کند بهآن میکروموتور گفته می شود. آنگل ها نیز دارای یک کارتریج مخصوص در سر می باشند. ولی از آنجا که آنگل ها سرعت دُر چرخش را تبدیل می کنند یک سری شفت و دنده در داخل بدنه آنها قرار گرفته است .

مقایسه و تفاوت های آنگل

از لحاظ سیستم آب آنگل ها می توانند به آب از خارج (Etrernal irrigation) یا آب از داخل (Internal irrigation) باشند که نوع آب داخل آن بهتر است انتخاب شود.

اصول نگهداری و سرویس آنگل

از اتصال دقیق فرز اطمینان حاصل کنیم. برای این کار می توان آن را در بشر حاوی آب به چرخش درآورد. به علامت قابل اتوکلو بودن توجه شود . صدای غیر طبیعی در آنگل می تواند دو علت داشته باشد در مرحله اوب آنگل را روغن کاری کنید در صورت عدم قطع صدا بلبرینگ ها فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند. چون آنگل ها سوراخ هوا برای روغن کاری ندارند برای آن یک قطعه پلاستیکی وجود دارد که دارای اورینگ است و در بسته بندی قرار دارد . همینطور توسط تبدیل و اتصال آن به آنگل و بعد قرار گرتن نازل اسپری داخل قطعه روغن کاری را انجام دهیم تا این مرحله بدنه روغن کاری شده و باید کارتریج جداگانه اسپری شود که این کار به دو روش یا باز کردن و روغن کاری قطعه های مختلف و یا توسط نازلی که در بسته بندی آنگل وجود دارد از قسمت کارتریج آن را روغن کاری نماییم.

میکروموتور دندانپزشکی

میکروموتور هم مانند ایرموتور ابزاری چرخشی با دُر پایین و قدرت زیاد می باشد. که از بخش های مختلفی تشکیل شده که شامل :

• کلکتور
• سیم پیچی
• هسته
• باکس کنترل ولتاژ

( در پرداخت دندان و برداشتن پوسیدگی های نرم کاربرد دارد)

انواع میکروموتور

میکروموتور ها با توجه به هندپیس که خود شامل :

• آرمیچر ها
• بدنه پلاستکی
• بلبرینگ
• شفت های ارتباطی
• سه نظام و سیم ارتباط با دستگاه اصلی

می باشد و باکس کنترل ولتاژ متفاوت هستند.

یکی از مزیت های میکروموتور به ایرموتور، نرم تر کار کردن و کار بدون ارتعاش می باشد و به همین دلیل در اعمال جراحی از میکروموتور استفاده می شود. سرعت آنها بین 5000 تا 10000 دور در دقیقه می باشد جهت تنظیم سرعت حرکت میکروموتور به راست یا چپ از رله استفاده می شود و همچنین میکروسوئیچی برای سرعت چرخش دورها وجود دارد و لوله هوای متصل به میکروسوئیچ باعث خنکی میکروموتور می شود تا دمای بالا باعث آسیب رسیدن به ابزار نشود.

مقایسه و تفاوت های ایرموتور

انتهای میکروموتور اصلا شبیه انتهای ایرموتور نمی باشد و به راحتی می توان این را از یکدیگر تشخیص داد در میکروموتور تغییر دور چپپ یا راست با دست امکان پذیر نمی باشد و با پدال انجام می شود.

اگر به ساختار هندپیس میکروموتور نگاهی بیاندازیم تمام قطعات موجود در موتور آویز به استثنای شلاق در ابعادی کوچکتر وجود دارند و وظیفه باکس ولتاژی که هندپیس به آن وصل می شود که نیاز در واقع تبدیل ولتاژ متناوب برق شهر به ولتاژ DC آرمیچر هندپیس می باشد، است. یکی از ویژگی هایی که ولتاژ DC دارد این است که به دلیل وجود قطب مثبت و منفی این امکان را به اوپراتور می دهد که با زدن یک کلید به راحتی جهت چرخش را معکوس نماید که دو موتور آویز این امکان وجود ندارد. همچنین به جای استفاده از ولتاژ 220 در دو سمت کلکتور از ولتاژ کمتر از 60 ولت DC استفاده می شود.

اصول نگهداری و سرویس ایرموتور

از جمله نکات مهم مورد توجه این است که میکروموتور را نباید روغنکاری نمود چون اگر روغن داخل آن شود دور آن کم می شود و بوی نامطبوعی شبیه بوی سوختگی به مشام می رسد و در نتیجه باعث خرابی ذغال ها وسیاه شدن کلکتور آن می شود و میکروموتور از کار می افتد. در مورد استریل یا ضد عفونی نمودن آن همان نکات قبلی رعایت شود. هندپیس میکروموتور را در حالت آویزان قرار ندهید. در میکروموتورهایی که دارای جهت چپ و راست هستند در حال چرخش جهت را تغییر ندهید.

موتور جراحی ایمپلنت

مهمترین ویژگی این موتور جراحی سهولت استفاده برای کاربر است. قدرت بالای موتور و برنامه اتوماتیک برش برای استخوان های سخت از دیگر قابلیت های این سیستم جراحی می باشند. به کمک دکمه های تعبیه شده بر روی دستگاه و یا به کمک پدال پا برنامه های دستگاه قبال دسترسی و تنظیم است.

انواع موتور جراحی ایمپلنت

موتور جراحی ایمپلنت در نوع هندپیس ها و برنامه ها برش و کالیبراسیون نسبت به کارخانه ی سازنده و مدل آنها در انواع مختلفی طراحی شده اند.

این موتور ها برای ایمپلنت، اندو، جراحی مورد استفاده می باشد موتور جراحی ایمپلنت طراحی زیبا و مدرن و ساختمان اورگونومیک، قدرت بالای موتورف تورک 5.5 نیوتون بر سانتیمتر، گستره وسیع تنظیم سرعت موتور 300 تا 40000 rpm ، دارای برنامه خودکار برش استخوان سخت می باشد که تمامی فاکتورهایی سرعت، گشتاور، جریان و توان قابل افزایش و کاهش هستند. معمولا محدوده جابه جایی توربین تا 2 متر است و خود دستگاه با برق شهری کار می کند.

مقایسه و تفاوت های موتور جراحی ایمپلنت

حداکثر امکاناتی که موتور های جراحی امروزی دارند عبارتند از :

• چراغ فایبراپتیک
• پمپآب
• سرعت موتور 40000 rmp
• گشتاور 80 Ncm
• کالیبراسیون خودکار
• به روزرسانی نرم افزار
• تنظیم دستی فاکتورهای مورد نیاز
• قابلیت برنامه ریزی
• کنترل با پدال پا

هر یک از موارد اشاره شده می تواند در مدل های مختلف متفاوت باشد.

اصول نگهداری و سرویس موتور جراحی ایمپلنت

توربین متصل شده به دستگاه قابل اتوکلاو است. با توجه به این که جهت تامین آب از سرم آویز استفاده می شود توجه به زمان استفاده لازم می باشد و دقت شود که لوله اب در محل پمپ آب به طور صحیح نصب شده باشد. قطعات الحاقی به توربین جهت نگهداری شلنگ کوچک اب قابل جدا شدن می باشد که باید به صورت دوره ای ضدفونی شوند.

دستگاه روتاری

برای درمان ریشه از دور ابزار مهم استفاده  می کنیم اول فایل های دستی و دوم فایل های چرخشی(روتاری)، تمیز کردن و آماده کردن کانال دندان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که استفاده ازین دستگاه دقت و کیفیت انجام کار را افزایش می دهد. زیرا جنس فایل های استفاده شده در درستگاه روتاری نیکل تیتانیوم هستند که می تواند با استفاده از ویژگی ارتجاعی امکان دسترسی دندانپزشک به کانال های دارای انحنا را می دهد.

انواع دستگاه روتاری از لحاظ ظاهری

• بی سیم
• با سیم

بعد از برداشتن پوسیدگی دندان توسط توربین های دندانپزشکی با کمک فایل های دستی، دهانه کانال باز می شود و سپس از فایل های روتاری با شماره کوچک به بزرگ شروع می کنیم تا عصب را خارج نماییم تا جایی که کانال باز شود. فایل های دستگاه روتاری فایل هایی با انعطاف بسیار زیاد هستند و دارای ویژگی های به خصوصی هستند به طور مثال فرم خمیدگی کانال رشه را کاملا به خود می گیرند و آن را حفظ می کنند. هم چنین از پک شدن دبری ها ( خورده های دندانی ) در داخل کانال جلوگیری می کند و همه ی دبری ها را از کانال دندان بیرون می کشد.

دستگاه روتاری جدید هوشمند هستند و می توانند سرعت و گشتاور را حفظ کنند و با وجود گزینه مربوط به  Auto oreverse زمانی که نیرو به سطح مشخصی می رسد نسبت به گشتاور عکس العمل نشان می دهد. سرعت چرخشی در دستگاه ها متفاوت می باشند و قابل تنظیم می باشد یک آنگل با ضریب گشتاور 1 به 16 یا 1 به 20 به یک میکروموتور متصل می شود این آنگ ها که پوش باتن می باشند دارای هد کوچک و کم صدا هستند.

مقایسه و تفاوت های روتاری

اصول نگهداری و سرویس دستگاه روتاری

• با توجه به آپشن های مختلف هر دستگاه و نکات لازم جهت افزایش طول همر دستگاه قبل از اسفاده دفترچه راهنمای آن را مطالعه نمایید.
• در نگهداشت، روغن کاری و سرویس آنگل دستگاه روتاری دقت بیشتری نمایید.
• فایل های روتاری را بعد از هر بار استفاده ضدعفونی نمایید. ( نگهداری طولانی مدت فایل ها داخل محلول باعث خورندگی فایل و آسیب رسیدن به آن می گردد)
• برای افزایش طول عمر دستگاه می توانید از ترکیب روش دستی عصب کشی و دستگاه روتاری استفاده نمایید.
• برای جلوگیری از شکستگی فایل ها از فشار زیاد بر روی آنگل خودداری نموده و از فایل های شماره کوچک تر جهت باز نمودن کانال استفاده نمایید.