نکات ایمنی در هنگام کار با اتوکلاو

اتوکلاو وسیله‌ای برای استریل کردن ابزار پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی در فشار و دمای بالا و با استفاده از بخار آب است. بنابراین پتانسیل‌هایی برای مسائل ایمنی وجود دارد. اتوکلاو در یک محفظه ی بسته در دمای بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد، آب را به بخار تبدیل می کند.

این دستگاه پر کاربرد اگر استاندارد نباشد بسیار خطرناک است. برای کنترل خطرهای یاد شده ترکیبی از تجهیزات ایمنی و اعمال ایمنی استفاده می شود. پس در هنگام کار با این دستگاه به نکات زیر دقت کنیم :

الف) تجهیزات ایمنی شامل حفاظ های اینترلاک، ترازسنج سطح آب، سوپاپ اطمینان، فشار سنج، شیر اطمینان، شیر دستی و سوییچ های حساس به فشار هستند که با وظایف و کاربرد خاص تا حد زیادی از خطرهای اتوکلاو می کاهد.

ب) اعمال ایمنی هنگام کار با اتوکلاو

• خودداری از بارگذاری یا خارج کردن وسایل و مواد حین کار دستکاه
• پرهیز از تمیز کردن دستگاه در هنگام روشن بودن و اتصال به پریز
• اطمینان از بسته بودن درب اتوکلاو و قفل کردن آن قبل از شروع چرخه دستگاه
• خودداری از برداشتن اجسام تا زمان سرد شدن کامل
• استفاده از گیره و انبر برای حمل اجسام برنده و داغ
• بررسی درون اتوکلاو قبل از هر بار استفاده از نظر وجود هر گونه شئ باقی مانده
• قرار دادن تجهیزات شیشه ای در سینی مقاوم به حرارت و خودداری از قرار دادن مستقیم سینی با محتویاتش در پایین یا کف اتوکلاو
• باز کردن درب به آرامی و خودداری از نگه داشتن مستقیم دست سر و صورت جلوی دستگاه پس از تکمیل چرخه استریلیزاسیون
• استفاده از دستکش های عایق در برابر حرارت برای بیرون آوردن اشیای داغ
• خودداری از اتوکلاو کردن مواد خورنده، حلال ها، مواد فرار و مواد پرتوزا
• باز کردن اندک درب ظروف شیشه ای برای جلوگیری از شکستن آن‌ها
• استفاده از ظروف مقاوم در برابر حرارت برای گذاشتن اشیا درون اتوکلاو مثل شیشه بروسیلیکاتی، پلاستیک از جنس پلی پروپیلین و پلی کربن و فولاد زنگ نزن

رعایت نکات زیر برای کار با دستگاه الزامی است:

1- برای جلوگیری از مشکلات، مسئولیت به کار انداختن و مراقبت روزمره اتوکلاو بایستی به افراد آموزش دیده محول شود.

2- باید یک برنامه برای جلوگیری از مخاطرات شامل بازرسی منظم محفظه­ ها، درب­ها و کنترل آن‌ها وجود داشته باشد.

3- بخار بایستی اشباع شده و عاری از مواد شیمیایی (از قبیل مواد بازدارنده خوردگی) که می­تواند به وسایل استریل شده آسیب برساند، باشد.

4- هنگام کار با اتوکلاو حتماً از دستکش مقاوم به حرارت و عینک محافظ استفاده شود.

5- هرگز هنگام روشن بودن دستگاه اقدام به گذاشتن، خارج نمودن وسایل یا تمیز کردن آن نکنید.

6- هرگز پیچ­های محکم کننده درب را هنگام کار دستگاه شل و سفت نکنید.

7- مواد آلوده و وسایلی که برای استفاده قرار است، استریل شوند به صورت جداگانه و یا با استفاده از دستگاه­های متفاوت اتوکلاو کنید.

8- بهتر است جهت جلوگیری از تشکیل رسوب در دستگاه اتوکلاو از آب مقطر استفاده شود.

9- سطح آب درون دستگاه نباید از انتهای پایین محفظه بخار دیگ بالاتر رود.

10- پیچ ­های درب دستگاه را باید محکم بست. برای این منظور باید پیچ­های روبروی هم همزمان بسته شود تا درب دستگاه به طور یکنواخت محکم شده و بخار آب از آن بیرون نیاید.