موکوسل دهانی

موکوسل دهانی

موکوسل یک تومور خوشخیم با ظاهری شفاف است. این ضایعات پر از مایع معمولاً به دلیل آسیب خفیف به مجاری غدد بزاقی ایجاد می شوند. دهان حاوی غدد بزاقی متعددی است که پروتئینی به نام موسین ترشح می کنند. موسین با آب ترکیب شده و ماده ای لزج به نام مخاط را تولید می کند. موکوسل دهانی به کیست مخاطی بی ضرر و بدون درد در حفره دهان گفته می شود.اغلب به دلیل گاز گرفتن تصادفی زبان یا بافت همبند نرم داخل دهان ایجاد می شود. موکوسل های دهانی معمولا با احساس درد همراه نیستند ولی به دلیل برجستگی معمولا احساس ناخوشایندی را در شما ایجاد می کنند.

به طور کلی هرگونه انسداد در غدد بزاقی، ترشح بزاق را مختل کرده و منجر به تجمع مخاط در بافت زیر اپیتلیال غده آسیب دیده می شود. این امر موجب احتباس بزاق شده و در اغلب موارد علت اصلی بروز موکوسل های دهانی است.

علل ایجاد موکوسل

کیست های دهانی به طور عمده نتیجه آسیب دیدن غدد بزاقی است.

• سیگار کشیدن بیش از حد می تواند باعث تحریک مزمن بافت دهان و در نتیجه ایجاد کیست مخاطی در دهان شود.
• آسیب های ورزشی که منجر به برخورد مستقیم یا ضربه به صورت شما می شود نیز یکی از علت های اصلی آسیب به غدد بزاقی دهان است.
• دندان های نامرتب یا رشد غیرطبیعی دندان ها نیز می توانند به بافت نرم داخل دهان فشار وارد کرده و راه را برای ابتلا به کیست های دهانی هموار کنند.
• اگر در اثر گاز گرفتن قسمت داخلی گونه یک غده بزاقی را به طور تصادفی پاره کنید، به احتمال زیاد در محل آسیب دیده کیست موکوسل ظاهر می شود.
• سوراخ شدن لب می تواند به غدد بزاقی شما آسیب برساند. در نتیجه این بریدگی یا سوراخ می تواند منجر به بروز یک کیست پر از مخاط در داخل دهان شود.
• جویدن نامناسب غذا باعث می شود لب پایین شما بین دندان های قدامی فک بالا و پایین گیر کند. این وضعیت باعث آسیب به بافت نرم و در نتیجه ایجاد موکوسل خواهد شد.
• خوردن غذای داغ و سوزان بافت همبند نرم داخل دهان را در معرض حرارت شدید قرار می دهد. این گرمای شدید می تواند باعث آسیب به غدد بزاقی و تشکیل موکوسل دهانی شود.
• برخی از عادات غیرطبیعی می توانند به مجاری غدد بزاقی آسیب رسانده یا آنها را مسدود کنند. به عنوان مثال اگر در هنگام استرس عادت دارید لب ها یا گونه داخلی خود را گاز گرفته یا بمکید، احتمال زیادی وجود دارد که دچار موکوسل دهانی شوید.

محل های بروز موکوسل

• لثه ها
• زیر زبان
• قسمت داخلی لب پایین
• مخاط باکال یا قسمت داخلی گونه ها
• کف دهان (موکوسل های این ناحیه رانولا نیز نامیده می شود)

انواع موکوسل دهانی

1. موکوسل های کلاسیک: در لایه بافت همبند یا زیر مخاط رشد می کنند.
2. موکوسل های عمیق: در بخش های زیرین و عمیق تر پوست قرار دارند.
3. موکوسل های سطحی: نزدیک سطح دهان قرار گرفته و در زیر بافت اپیتلیال یا غشای مخاطی حفره دهان ایجاد می شوند.

تشخیص موکوسل

روش های تشخیص یک موکوسل معمولی به شرح زیر است:

• هنگامی که خونریزی در داخل ضایعه وجود داشته باشد، موکوسل رنگ قرمز روشن به خود می گیرد.
• این کیست های پر از مایع از نظر ظاهری صاف، نرم و براق بوده و بافت پوششی سطح آنها کاملاً سالم است.
• در ۷۵ تا ۸۰ درصد موارد، موکوسل در لب پایین ظاهر می شود. اما گاهی نیز ممکن است کف دهان، زیر زبان و گونه های داخلی را درگیر کند.
• کیست های مخاطی در صورت عدم درمان، ممکن است گاهی بزرگ و گاهی کوچک شوند. با این حال کیست ها تا زمانی که مایع تخلیه نشود، ناپدید نخواهند شد.
• وقتی روی توده حاوی مایعات فشار می آورید، احساس می کنید مایع درون آن تکان می خورد. این مایع سفت نیست ولی انقدر هم روان نیست که هنگام دست زدن به کیست بلرزد.
• اندازه موکوسل ها می تواند متفاوت باشد. اما معمولاً قطر موکوسل ها بین ۲ تا ۱۰ میلی متر است.در حقیقت، تقریباً ۷۵ درصد از همه کیست های دهانی کمتر از ۱ سانتی متر عرض دارند.
• موکوسل ها شبیه گنبدی با سطح شفاف هستند. رنگ کیست های کم عمق، سفید مایل به آبی یا صورتی مایل به زرد است. موکوسل هایی که در لایه های عمیق تر شکل می گیرند شبیه نی هستند.
• هر چه موکوسل بزرگتر و ناهموارتر باشد، نادیده گرفتن آن سخت تر خواهد بود.ناراحتی ناشی از بزرگ بودن کیست، می تواند بر توانایی جویدن، صحبت کردن و بلع شما تأثیر منفی بگذارد.
• موکوسل ها برجستگی های خوش خیمی در دهان هستند که معمولاً کوچک بوده و دردی ندارند. اما با این وجود موکوسل های دهانی می توانند بسیار آزاردهنده باشند زیرا شما دائماً از وجود یک برجستگی در دهان خود آگاه هستید.

درمان موکوسل دهانی

دهانشویه با آب نمک:

یکی از کارهایی که می تواند نتایج مثبتی برای درمان کیست های دهانی کوچک داشته باشد، شستشوی دهان با محلول نمکی است. این تکنیک ساده در صورتی که به طور منظم انجام شود، می تواند به تخلیه مایع درون کیست کمک کند.

همچنین دهانشویه با آب نمک در کوچک شدن کیست، کاهش خطر عفونت و رفع انسداد غدد بزاقی مسدود شده تاثیر زیادی دارد.

درمان دارویی:

معمولاً در صورت عود مجدد یا بزرگ شدن غیرطبیعی کیست، درمان های پزشکی مورد نیاز است. برخی از روشهای جراحی می توانند به حذف دائمی کیست کمک کنند. عمل جراحی تنها راه برای به حداقل رساندن خطر عود کیست های مخاطی است. پزشک قبل از توصیه مناسب ترین استراتژی درمانی برای شما، همه عوامل مربوطه را در نظر خواهد گرفت.

• درمان های جراحی موکوسل شامل موارد زیر است:
• استفاده از لیزر درمانی یکی از ساده ترین روش های برداشتن موکوسل و غدد بزاقی مجاوراست.
• گاهی پزشک برای از بین بردن التهاب و تسریع روند بهبودی، در محل ضایعه کورتیکواستروئید تزریق می کند.
• برداشتن کیست به همراه برخی غدد بزاقی یکی دیگر از روش های درمان موکوسل است.سپس محل برش با بخیه به هم دوخته می شود.
• پزشک در برخی موارد ممکن است سرما درمانی را توصیه کند. این روش اساساً شامل انجماد بافت دهانی آسیب دیده برای برطرف شدن کیست است.
• مارسوپالیزاسیون یکی دیگر از تکنیک هایی است که در درمان موکوسل استفاده می شود. این روش برای برطرف کردن موکوسل هایی که در اثر انسداد غدد بزاقی ایجادشده اند، کاربرد بیشتری دارد.

ماندگاری موکوسل

موکوسل ها معمولاً در عرض ۳ الی ۶ هفته بهبود می یابند.

کیست های دهانی در بسیاری از موارد خود به خود و بدون نیاز به درمان برطرف می شوند. اما با این حال برخی موکوسل ها ممکن است تا سالها باقی مانده و باعث ناراحتی در شما شوند. بنابراین در اینگونه موارد درمان دارویی یا جراحی مورد نیاز است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تحت هیچ شرایطی نباید کیست دهان را به تنهایی پاره کنید. پارگی کیست نه تنها خطر عفونت را افزایش می دهد بلکه می تواند باعث ایجاد اسکار دائمی در بافت آسیب دیده شود.

همچنین در موارد زیر مراجعه به دندانپزشک ضروری است:

• اندازه ضایعه به تدریج افزایش می یابد.
• کیست شما با وجود مراقبت مناسب بهبود نمی یابد.
• کیست بسیار بزرگ شده و باعث اختلال در جویدن، بلع و گفتار شما می شود.

نکات پایانی

1. موکوسل ها جزء کیست های خوش خیم طبقه بندی می شوند.
2. تخلیه کیست مخاطی در خانهمی تواند منجر به عود موکوسل شود.
3. عسل می تواند به بهبود سریعتر عارضه کمک کند.
4. موکوسل وقتی زیاد رشد کرده و پوست را درگیر کند، ممکن است پس از جراحی باعث ایجاد اسکار شود.
5. بهترین روش درمان موکوسل برداشتن آن با عمل جراحی می باشد.
6. برخی راهکارهای خانگی مانند دهان شویه با آب نمک و یا مالیدن عسل به محل آسیب دیده نیز در بهبود موکوسل بسیار موثر است.