زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی

نوعی التهاب بی ضرر می باشد که بر سطح زبان تاثیر می گذارد. زبان به طور معمول از پرزهای سفید-صورتی بسیار کوچک پوشیده شده است که ظاهری شبیه به مو را ایجاد می کنند. زمانی که بیماری زبان جغرافیایی ایجاد می شود، سطحی از زبان که دچار این التهاب می شود پرزهای خود را از دست می دهد و ظاهری صاف به شکل جزایری قرمز پیدا می کند. به عبارتی رنگ زبان به صورت ضایعاتی قرمز رنگ مشخص می شود.

این عارضه که نام بالینی آن گلوسیت مهاجرتی خوش خیم می باشد ، یک وضعیت التهابی خوش خیم و موقتی می باشد که باعث تغییر رنگ قابل توجهی روی سطح زبان می شود. به دلیل شباهتی که این “نقاط روی زبان” با اشکال جغرافیایی نقشه ها دارند، نام این بیماری زبان جغرافیایی می باشد.

این ضایعات در یک ناحیه بهبود می یابند و سپس به بخش دیگری از زبان مهاجرت می کنند. اگر چه این بیماری ممکن است ظاهری هشدار دهنده داشته باشد اما مشکلی ایجاد نمی کند و احتمال بروز عفونت و سرطان را به همراه ندارد. علاوه بر این می تواند سبب ناراحتی زبان شود و حساسیت به برخی ترکیبات مانند تندی، شوری و حتی شیرینی را افزایش دهد.

علت بیماری زبان جغرافیایی

علت اصلی ایجاد آن مشخص نیست. منتها ۲ عامل خطر برای بیماری شناسایی شده است:

زبان تَرک‌دار:

معمولا این دو بیماری باهم اتفاق می‌افتند. در زبان ترک‌دار ترک‌ها و شکاف‌هایی روی سطح زبان ایجاد می‌شود. این فرورفتگی‌ها گاهی آزاردهنده و دردناک‌اند.

ژنتیک:

بیماری می‌تواند از نسلی به نسل بعدی منتقل شود.از طرفی، بعضی افراد ممکن است بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا شوند. این افراد معمولا بیماری یا شرایطی دارند که احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پسوریازیس:

در این بیماری، سلول‌های زیادی در سطح پوست ایجاد می‌شود. فراوانی سلول‌های پوستی می‌تواند لکه‌های ناهموار و ضخیمی ایجاد کند که اغلب احساس خارش دارند و ناراحت‌کننده‌اند. افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر دچار این بیماری می‌شوند و بعضی متخصصان گمان می‌کنند که شکل دهانی پسوریازیس است.

• بیماری لیکن‌پلان:

این بیماری التهابی موجب ضایعات و زوائدی روی سطح پوست و درون دهان می‌شود. زبان جغرافیایی می‌تواند شکل دهانی این بیماری باشد.

• کمبود ویتامین ب (B):

میزان کم ویتامین ب موجب التهاب، ورم و سایر علائم روی زبان می‌شود. افراد مبتلا به کمبود ویتامین ب بیشتر نواحی عریان و فاقد پاپیلا را روی زبان دارند و ممکن است دچار شوند.

• بارداری:

زنان باردار تغییرات هورمونی زیادی را از سر می‌گذرانند و جنین در حال رشد از مواد مغذی بدن مادر تغذیه می‌کند. این موضوع ممکن است موجب کمبود ویتامین مادر شود و علائم شبیه زبان جغرافیای در بارداری را تجربه کنند.

 ویژگی های رایج زبان جغرافیایی 

• ضایعاتی روی سطح زبان
• بی رنگ شدن زبان ؛ معمولا به شکل لکه های سفید
• بالا آمدن قسمتی از زبان با یک جهت گیری خاص
• وجود ضایعاتی روی زبان که ممکن است در نواحی دیگر بدن از جمله لبه های فرج نیز ظاهر شوند.
• احساس ناراحتی ، درد و سوزش در بعضی از موارد (معمولا بعد از خوردن غذای تند یا نوشیدنی های اسیدی ایجاد می شود)

تشخیص زبان جغرافیایی

بیماری زبان جغرافیایی خیلی واضح است و پزشک با دیدن شما می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. منتها برای اطمینان ممکن است پزشک معاینات دیگری انجام دهد تا احتمال ابتلا به سایر بیماری‌ها را رد کند. در همین راستا، ممکن است پزشک از آزمایش خون برای بررسی علائم التهاب، عفونت و کمبود مواد مغذی استفاده کند. شاید با چراغ‌قوه، دهان و گلو و زبانتان را بررسی کند و غدد بزاقی، تب و سایر علائم شما را نیز بررسی کند. همچنین، در موارد نادر، اگر بیماری طی چند هفته از بین نرفت، ممکن است از پوست نمونه‌برداری انجام شود.

عوارض بیماری زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی شرایطی خوش خیم می باشد و سلامت فرد را تهدید نمی کند و عوارض دراز مدتی را به دنبال ندارد. اما اضطراب ناشی از ایجاد زبان جغرافیایی ممکن است این مشکلات را همراه داشته باشد:

• ظاهر زبان ممکن است سبب خجالت فرد شود و البته بستگی به این دارد که ضایعات چقدر قابل رویت باشند.
• به سختی می توان اطمینان حاصل کرد که بیماری زبان جغرافیایی بی خطر است.

درمان خانگی بیماری زبان جغرافیایی

شما می توانید با کاهش مصرف غذاهای تحریک کننده مانند غذاهای تند و یا اسیدی هم چنین عدم استفاده از الکل و تنباکو درد و ناراحتی ناشی از زبان جغرافیایی را کاهش دهید.

درمان بیماری زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی نیازی به درمان پزشکی ندارد. اگر چه زبان جغرافیایی می تواند سبب ناراحتی زبان شود اما شرایطی بی ضرر است.

برای کاهش ناراحتی و حساسیت زبان پزشک ممکن است داروهای زیر را برای شما نسخه کند:

• مسکن های ضد درد غیرنسخه ای
• شستشوی دهان با ترکیبات ضد عفونی کننده
• شستشوی دهان با استفاده از آنتی هیستامین ها
• استفاده از شوینده ها یا پمادهای کورتیکواستروئیدی
• استفاده از مکمل های ویتامین ب در برخی موارد

از آن جایی که این درمان ها چندان مورد بررسی و تحقیق قرار نگرفته است، درمان قطعی زبان جغرافیایی نیستند. بیماری زبان جغرافیایی خود به خود درمان می شود و البته دوره آن غیر قابل پیش بینی است.

نکات پایانی

فرد مبتلا به زبان جغرافیایی می‌تواند زندگی طبیعی داشته باشد و معمولا ظاهر زبان و ناراحتی خفیفی که ممکن است ایجاد شود بزرگ‌ترین نگرانی این افراد است. در بیشتر موارد، لکه‌ها بدون هیچ دخالتی از بین می‌روند. در نهایت، هیچ تغییری در سبک زندگی افراد نیاز نیست و هیچ‌چیزی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری وجود ندارد. با این حال، بهتر است از مصرف غذاهای اسیدی و تند خودداری شود.