دندانپزشکی سالمندان

دندانپزشکی سالمندان

با توجه به افزایش روبه رشد جمعیت افراد سالمند در کشورمان و بالا رفتن مراجعه این بیماران به مطب های دندانپزشکی, داشتن اطلاعات کافی در برخورد صحیح و طرح درمان مناسب برای این بیماران ضروری می باشد. در مقایسه افراد جوان با بیمار سالمند تفاوت های ساختاری و فیزیولوژیک در ناحیه ی دهان و دندان وجود دارد.

محققان دریافته اند که بسیاری از بیماری ها در سایر قسمت های بدن از بیماری های دهان و دندان ناشی می شوند. دندانپزشکان با بررسی دقیق دندان ها، لثه ها و زبان، شواهدی از بیماری های قلبی یا کبدی، اختلالات خوردن، کمبود مواد غذایی، کم خونی، دیابت، آرتریت، HIV، پوکی استخوان و حتی برخی بیماری های خود ایمنی پیدا کرده اند. دکتر سینتیا ام کارلسون، استادیار متخصص سالمندان در دانشکده پزشکی و بهداشت عمومی دانشگاه ویسکانسین، می گوید: “ما در حال حاضر متوجه شده ایم که آنها چگونه به هم مرتبط هستند.”

سلامت دهان نه تنها بر بقیه بدن تأثیر می گذارد، بلکه می تواند بر سلامت کلی بدن نیز تأثیر بگذارد. بر همین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله با بررسی مشکلات دندانی در سالمندان راهکارهایی را برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان در آنها را ارائه دهیم تا بتوان از عوارض مشکلات دندانپزشکی در سالمندان پیشگیری کرد.

مشکلات رایج دندانپزشکی سالمندان

دلایل اصلی اهمیت دندانپزشکی سالمندان مشکلات شایعی است که بیشتر در سنین سالمندی برای دهان و دندان رخ می دهد که برای جلوگیری از پیشرفت آنها و آسیب های جدی تر، اقدامات دندانپزشکی سالمندان اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند. افزایش سن بسیاری از افراد سالمند را در معرض خطر چندین مشکل بهداشت دهان قرار می دهد، از جمله:

• خشکی دهان

خشکی دهان یک بیماری شایع در میان بیماران سالمند است که اغلب منجر به ایجاد حفره یا پوسیدگی می شود. این مشکل مربوط به سن نیست، اما خشکی دهان به عنوان عارضه جانبی برخی داروهای تجویزی که برای درمان بیماری ها از جمله افسردگی، درد، بیماری آلزایمر و موارد دیگر استفاده می شود، ذکر شده است.

به گفته پایل، یکی از مشکلات عمده  دندانپزشکی در سالمندان خشکی دهان است. در شرایطی که اگر آنها به بیماری خاصی مبتلا باشند که باید دارو مصرف کنند،  یکی از عوارض جانبی این دارو ها می تواند خشکی دهان باشد. ۴۰۰ دارو وجود دارد که می توانند باعث خشکی دهان شوند. راه های زیادی برای درمان خشکی دهان وجود دارد از جمله:

• دهان را مکرر با آب بشویید.
• مصرف مایعات را افزایش دهید.
• مرطوب کننده لب را به طور مکرر بمالید.
• آب نبات های سفت و بدون قند بخورید.
• از مصرف غذاهای خشک و شور پرهیز کنید.
• از جایگزین بزاق موجود در بازار استفاده کنید.
• از خمیردندان های مخصوص فرموله شده، آدامس های جویدنی یا دهانشویه های بدون الکل استفاده کنید.

• پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان یک مشکل عمده در میان افراد سالمند است. ایجاد پلاک و تارتار بیشتر در پوسیدگی دندان نقش دارد. با گذشت زمان، تحلیل لثه می تواند رخ دهد و ریشه های دندان را نمایان کند. پوسیدگی دندان باعث ایجاد حفره هایی می شود که باعث درد، التهاب، عفونت و حتی از دست دادن دندان خواهد شد.

ارتباط بین داروها و پوسیدگی دندان در سالمندان

ممکن است تعجب کنید که چرا ناگهان دچار پوسیدگی دندان می شوید در حالی که سالها آن را نداشتید. یکی از عوامل شایع ایجاد حفره در افراد مسن، خشکی دهان است. خشکی دهان جزء طبیعی پیری نیست. با این حال، این عارضه در بیش از ۵۰۰ دارو از جمله داروهای آلرژی یا آسم، فشار خون بالا، کلسترول بالا، درد، اضطراب یا افسردگی، پارکینسون و بیماری های آلزایمر است. برهمین اساس باید در مورد هرگونه دارویی که مصرف می کنید به دندانپزشک خود اطلاع دهید. دندانپزشک شما می تواند توصیه هایی را برای تسکین علائم خشکی دهان و جلوگیری از حفره ها ارائه دهد. در اینجا چند توصیه رایج وجود دارد:

• در مورد تغییر دارو یا میزان مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
• برای تحریک تولید بزاق از آدامس یا قارچ بدون قند استفاده کنید.
• یک دستگاه مرطوب کننده بخرید تا به حفظ رطوبت هوا کمک کند.
• از مرطوب کننده های خوراکی بدون نسخه مانند اسپری یا دهانشویه استفاده کنید.
• دندانپزشک شما ممکن است از ژل یا لاک فلوراید برای محافظت از دندان ها در برابر حفره ها استفاده کند.
• آب بیشتری بنوشید. یک بطری آب همراه داشته باشید و منتظر نمانید تا تشنه نوشیدن شوید. دهان شما به روانکاری مداوم نیاز دارد.
• از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که باعث خشکی دهان می شوند، مانند قهوه، الکل، نوشابه های گازدار و آب میوه های اسیدی خودداری کنید.

• بیماری لثه

بیماری لثه در افراد سالمند یک اتفاق مکرر است. از آنجا که بیماری لثه در مدت زمان طولانی تری ایجاد می شود، افراد مسن بیشتر از افراد جوان با مشکلات لثه روبرو می شوند.

بسیاری از افراد مسن به بیماری لثه یا بیماری پریودنتال مبتلا هستند که توسط باکتری های موجود در پلاک ایجاد می شود. حتی این بیماری باعث تحریک لثه ها، تورم، قرمز شدن و احتمال خونریزی می شود. یکی از دلایلی که بیماری لثه در بین بزرگسالان این است که اغلب تا مرحله پیشرفته یک بیماری بدون درد است. در صورت عدم درمان، لثه ها می توانند از دندان خارج شده و فضاهای عمیق تری به نام جیب ایجاد کنند که در آن ذرات غذا و پلاک های بیشتری جمع می شوند. بیماری پیشرفته لثه در نهایت می تواند لثه ها، استخوان ها و رباط های نگهدارنده دندان ها را از بین ببرد و منجر به از دست دادن دندان شود. اما خوشبختانه می توان با مراجعه منظم به دندان می توان بیماری لثه را درمان یا از آن به طور کامل جلوگیری کرد.

• سرطان دهان

طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سالانه حدود ۳۵۰۰۰ مورد سرطان دهان، گلو و زبان تشخیص داده می شود. میانگین سنی اکثر افرادی که با این سرطان ها تشخیص داده می شوند ۶۲. سال است. در طول مراجعه به دندانپزشک، دندانپزشک شما علائم سرطان دهان را بررسی می کند. ویزیت منظم دندانپزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا سرطان دهان در مراحل اولیه معمولاً باعث درد نمی شود و تشخیص زودهنگام جان افراد را نجات می دهد. برخی از علائمی که ممکن است مشاهده کنید شامل زخم باز، لکه های سفید یا مایل به قرمز و تغییر در لب ها، زبان و مخاط دهان است که بیش از دو هفته طول می کشد.

• از دست دادن دندان

از دست دادن دندان در سالمندان یک مساله رایج است. طبق گزارش  موسسه ملی تحقیقات دندانپزشکی و جمجمه، ۲۷.۲۷ درصد از سالمندان بالای ۶۵ سال دندان های باقی مانده خود را از دست داده اند. سیگار کشیدن و بهداشت ضعیف دندان عمدتا باعث از بین رفتن دندان در سالمندان می شود.

• بوی بد دهان

افراد مسن اغلب از بوی بد دهان رنج می برند. با این حال، بوی بد دهان یک علامت مستقل نیست زیرا با مشکلات زمینه ای مانند خشکی دهان و بیماری پریودنتال مرتبط است. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیز می تواند منجر به بوی بد دهان شود.

توصیه های دندانپزشکی سالمندان

از مهمترین توصیه های دندانپزشکی سالمندان موارد زیر می باشد:

دندانپزشکی سالمندان با انجام معاینات منظم و مستمر

افرادی که در دوران جوانی به طور مستمر و برنامه ریزی شده به دندانپزشک مراجعه نمی کردند، باید در دوران سالمندانی این عادت را به طور کلی فراموش کرده و برای جلوگیری از دندان درد و همچنین سایر مشکلات دهان و دندان طبق برنامه ریزی های از قبل تعیین شده به دندانپزشک مراجعه کرده و تحت مراقبت های دندانپزشکی سالمندان قرار گیرند.

عادت های بهداشتی دهان و دندان خود را اصلاح کنید

همانطور که رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران جوانی و میانسالی اهمیت دارد در سنین سالمندی نه تنها حائز اهمیت می باشد بلکه میزان اهمیت آن دوچندان خواهد شد. بنابراین همانطور که در دوران جوانی و میانسالی 2 بار در روز مسواک می زدید و از نخ دندان استفاده می کردید در سنین سالمندی باید این کار را با جدیت بیشتری انجام دهید. از آنجایی که بیشتر افراد در سنین سالمندی دچار آرتروز می شوند و خیلی نمی توانند دستان خود را برای مسواک زدن تکان دهند، استفاده از مسواک های برقی یک راهکار بسیار مناسب برای این افراد می باشد.

جایگزین کردن دندان های افتاده

یکی از مهمترین نکاتی که در دندانپزشکی سالمندان به آن اهمیت بسیار زیادی داده می شود، جایگزین کردن دندان های افتاده می باشد. چرا که دندان های افتاده نه تنها باعث کاهش زیبایی ظاهری و اعتماد به نفس می شود، بلکه باعث اختلال در نحوه صحبت کردن، اختلال در جویدن، بیماری های لثه و تغییر شکل دندان های کناری می شود.

تعهد برای ایجاد یک زندگی سالم

به عادت هایی که تصمیم گرفتید در خود ایجاد کنید تا در سنین سالمندی سالم تر و دندان های زیبایی داشته باشید، متعهد بوده و به هیچ عنوان از انجام دادن آنها غافل نشوید.