دندانپزشکی دیجیتال

دندانپزشکی دیجیتال

این فناوری‌های برای امور مختلفی اعم از طراحی و کاشت ایمپلنت، لیزر دندان، طراحی لبخند، کامپوزیت دندان و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی می‌توان آن را بکارگیری فناوری‌ها و تکنولوژی‌های دیجیتالی در فرآیند درمانِ مشکلات دهان و دندان دانست. در شیوه‌های سنتی از ابزارها و لوازم مکانیکی یا الکترونیکی استفاده می‌شود که به صورت دستی هدایت می‌شوند و به همین جهت امکان بروز خطای انسانی در آن‌ها بسیار بیشتر است.

اما در دندانپزشکی digital، عموماً از ابزارها و فناوری‌هایی استفاده می‌شود که به کمک کامپیوتر هدایت می‌شوند و لذا دقت آن‌ها بسیار بیشتر از نمونه‌های فعلی است. از طرفی استفاده از این فناوری‌ها امکان پیش بینی رویه‌ی درمانی را فراهم می‌کند و می‌تواند نتایج را قبل از شروع فرآیند درمان به ما نشان دهد. دندانپزشکانی که «دیجیتال شده‌اند» طیف وسیعی از تجهیزات و فناوری پیشرفته را در اختیار دارند. با استفاده از این نوع تجهیزات به مشکلات دندانپزشکی سنتی راه‌حل‌های مدرن و به‌روز داده می‌شود.

دندانپزشکی دیجیتال در واقع محدود به حیطه‌ی خاصی نمی‌شود و می‌تواند بخش‌های مختلفِ رشته‌ی دندانپزشکی را در بر بگیرد که این موضوع با میزان نفوذ تکنولوژی و نوع آن همبستگی دارد. از این فناوری‌ها در موارد مختلفی اعم شناسایی پوسیدگی دندان، ایمپلنت، طراحی لبخند و… استفاده می‌شود که هر کدام دارای اصول و شیوه متفاوتی است.

کاربرد دندانپزشکی دیجیتال

دیجیتالی‌شدن روند جراحی‌های دندانپزشکی و استفاده از تکنولوژی دندانپزشکی دیجیتال ( digital dental technology ) یکی از موضوعات مهمی است که امروزه به آن توجه می‌شود. در گذشته دندانپزشک پس از قراردادن ماده قالبگیری داخل دهان بیمار ، قالب را می‌گرفت و سپس در لابراتوار با روش‌های سنتی پروتز را طراحی و به بیمار تحویل می‌داد .

شاید استفاده از روش قالب‌گیری سنتی در اوایل کار به دلیل قیمت ارزان‌تر‌ کارآمد به نظر برسد و تغییر در رویه‌ها لازم به نظر نیاید اما این سوال پیش می‌آید که با پیشرفت سریع تکنولوژی و دیجیتالی‌شدن بسیاری از کارها آیا استفاده از روش‌های سنتی توجیه‌پذیر است ؟

مهمترین کارهایی که می‌توان در دندانپزشکی دیجیتال انجام داد :

• ایمپلنت دیجیتال
• لمینیت دیجیتال
• ارتودنسی دیجیتال
• اینله و آنله دیجیتال
• پست و کور دیجیتال

• ایمپلنت دیجیتال

ایمپلنت  را می‌توان یکی از محبوب‌ترین شیوه‌های درمانی دانست که مشکل بی‌دندانی را برای انسان برطرف کرده است. این شیوه درمانی تا چند سال قبل به صورت دستی انجام می‌شد و رویه ایمپلنت‌گذاری و کاشت، با صلاح دید متخصص صورت می‌گرفت. اما امروزه ایمپلنت دیجیتال دندان طرفداران بیشتری دارد.

در این شیوه با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، ابتدا وضعیت دهان و استخوان‌های فک بیمار بررسی می‌شود و پس از آن براساس محاسبات دقیقی که توسط کامپیوتر صورت می‌گیرد، محل دقیق ایمپلنت‌ و زاویه آن مشخص می‌شود.

این موضوع سبب می‌شود تا ایمپلنت جای‌گذاری شده از هر لحاظ بهینه و مناسب باشد و به همین جهت بیشترین بازدهی را برای بیماران خواهد داشت. مجموع این موارد سبب شده است تا محبوبیت این شیوه درمانی روز به روز بیشتر شود.

تکنولوژی CAD/CAM (کد کم)

فناوری کد کم در دندانپزشکی را می‌توان جزو پیشرفته‌ترین و البته مناسب‌ترین جنبه‌های نفوذ تکنولوژی در علم دندانپزشکی دانست که به کمک آن می‌توان فرآیند ساخت ریستوریشن‌های دندانی را بسیار ساده‌تر نمود. منظور از فناوری CAD در واقع Computer Aided Design یا همان طراحی به کمک کامپیوتر و منظور از فناوری CAM در واقع Computer Aided Manufacturing یا ساخت به وسیله کامپیوتر است.

به وسیله فناوری CAD/CAM می‌توان تصویربرداری داخل دهانی را انجام داد و اطلاعات بسیار دقیقی در مورد وضعیت استخوان‌های فک، ساییدگی دندان، جایگاه ریشه دندان‌ها و… کسب کرد.

از طرفی می‌توان به وسیله این فناوری بسیاری از ریستوریشن‌های دندانی اعم لمینیت، وینر، بریج، روکش و… را طراحی و پیاده‌سازی کرد. مزیتی که در این تکنولوژی وجود دارد، افزایش دقت به شیوه‌ای حیرت‌انگیز است.

این دقت موجب می‌شود تا تمام ریستوریشن‌ها دقیقاً مطابق با نیاز و ساختار دهان بیمار ساخته شوند. از طرفی میزان دقت و البته سرعت این تکنولوژی سبب شده تا در اقدامات دیگری همانند ایمپلنت فوری مورد استفاده قرار بگیرد زیرا به کمک آن می‌توان در کمترین زمان ممکن روکش‌های دندانی را آماده نمود.

اسکنر داخل دهانی

اسکنر داخل دهانی دیجیتال جدیدترین دستگاه جهت اسکن کردن دندان‌ها و روشی جایگزین برای قالب‌گیری از دهان است. با وجود این دستگاه‌ دیگر احتیاجی به استفاده از خمیرهای مختلف جهت قالب‌گیری از دهان نیست. این اسکنرها احساس ناخوشایند ورود یک ماده خارجی به دهان را حذف کرده و عمل قالب‌گیری از دندان نیز با کمک این روش از مجموعه دندانپزشکی حذف می‌شود. اسکن سه بعدی دندان‌ها در موارد مختلفی از جمله دندانپزشکی ترمیمی و ارتودنسی و طرح درمان‌های زیبایی به کار می‌رود. شرکت های Sirona ، 3shape و carestream اقدام به تولید اسکنرهای داخل دهانی دیجیتال کرده‌اند که نقطه مشترک اسکنرهای این شرکت‌ها، تلاش برای رفع مشکلات و معایب قالب‌گیری سنتی از دندانهاست. اما این اسکنرها در ویژگی‌های جانبی از جمله تشخیص رنگ دندان و سازگار بودن با مجموعه دستگاه‌های CAD/CAM ، قابل حمل بودن ، روند ضبط تصاویر و ایجاد مدل‌های دیجیتال با هم متفاوت هستند.

مزایای دندانپزشکی دیجیتال

همانگونه که اشاره کردیم استفاده از فناوری‌های مختلف سبب بهبود و افزایش کیفیت اقدامات درمانی شده است. این تغییرات مثبت عموماً در وجوه مختلفی نظیر کاهش زمان، افزایش دقت، کاهش درد و اضطراب و… نمود پیدا کرده‌اند.

این مزایا عموماً هم شامل حال پزشک و هم شامل حال بیمار می‌شود و به همین جهت است که رویه کلی درمان برای هر دو طرف بهینه‌تر می‌شود. ما در ادامه مروری بر مهم‌ترین مزایای دندانپزشکی دیجیتال داشته‌ایم. این مزایا عموماً برای اغلب تکنولوژی‌های حوزه دندانپزشکی صادق بوده و رویه را برای بیمار و متخصص ساده‌تر کرده است.

با این اوصاف گستره‌ی مزیت‌های دندانپزشکی دیجیتال می‌تواند بسیار وسیع‌تر باشد که ممکن است گاه محدود به یک فناوری بخصوص باشد. برخی از این موارد :

• دقت بیشتر

یکی از اصلی‌ترین و البته شاخص‌ترین مزیت‌هایی که دندانپزشکی دیجیتال دارد، افزایش دقت در اقدامات درمانی است. فناوری‌های دیجیتال در هر حوزه‌ای که دخیل باشند، موجب افزایش دقت آن می‌شوند. همین مورد به عاملی تبدیل شده تا بسیاری از بیماران و متخصصان، استفاده از این تکنولوژی‌ها را اولویت خود قرار دهند.

در این رابطه می‌توانیم به قالب گیری دیجیتال اشاره کنیم. در گذشته از روش‌های سنتی و با استفاده از خمیر‌های مختلف قالب‌هایی از ساختار دهان یا دندان‌ها آماده می‌شد. این قالب‌ها بعداً به دلیل تغییر حجم خمیرِ بکار رفته، دچار خطا‌های مختلفی می‌شدند. اما امروزه با استفاده از اسکن داخل دهانی، تصاویر دقیقی از فضای دندان‌ها تهیه می‌شود که جزئیات را تا حد یک میکرون هم نمایش می‌دهد. این موضوع سبب شده تا قالب‌های ساخته شده با آن، کیفیت بسیار بالایی داشته باشند. البته این موضوع تنها محدود به حیطه‌ی قالب گیری نمی‌شود. ایمپلنت، ساخت بریج، روکش، پروتز‌ دندان ثابت و متحرک، جراحی و… همگی حوزه‌هایی از دندانپزشکی هستند که به واسطه بکار گیری فناوری‌های مختلف، دقت بسیار بالایی را کسب کرده‌اند. این موضوع خود سر آغاز دیگر مزایای دندانپزشکی دیجیتال است.

• افزایش سرعت و صرفه جویی در زمان

از دیگر مزایای دندانپزشکی دیجیتال می‌توان به افزایش سرعت اشاره نمود که در کنار سایر فاکتور‌ها موجب صرفه جویی در زمان می‌شود. با استفاده از این فناوری ها، پزشکان می‌توانند بسیار سریع‌تر از قبل مشکلات را تشخیص داده و تصاویر و نمونه‌های لازم را آماده نمایند.

این موضوع سبب می‌شود تا هم زمان کمتری از متخصص گرفته شود و هم بیمار چندان منتظر معالجه خود نباشد. اگر به مثال قالب گیری سنتی برگردیم، باید بگوییم که در روش‌های سنتی چند ساعت برای ساخت یک قالب صرف می‌شد. از طرفی گاهاً برخی از قالب‌ها دچار مشکل یا خطا می‌شدند و لذا بیمار می‌بایست برای قالب گیری مجدد، به کلینیک مراجعه می‌کرد.

این مشکل نه تنها زمان متخصص را هدر می‌داد بلکه موجب اتلاف وقت و انرژی بیمار می‌شد که گاهاً با توجه به درد بیمار، امری غیر ممکن بود. اکنون در روش‌های دیجیتال، دندانپزشک می‌تواند در عرض چند دقیقه و با استفاده از تکنولوژی‌های موجود، یک تصویر سه بعدی از دهان و دندان بیمار تهیه کرده و خروجی آن را هم برای چندین بار استفاده، نگه دارد. این فاکتور در کنار دقت بالای این روش موجب صرفه جویی در زمان بیمار و متخصص می‌شود.

• کاهش درد و اضطراب ناشی از اقدامات درمانی

• کاهش دوره درمان