خطاهای درمان ریشه

خطاهای درمان ریشه

مطالعات کلینیکی، درصد موفقیت درمانهای اندودنتیک را بین 84 تا 90 درصد گزارش نمودهاند. اطالعات این مطالعات از کلینیکهای دانشگاهی و متخصصین درمان ریشه جمعآوری شده است. میزان موفقیت درمان ریشهای که توسط دندان پزشکان عمومی انجام شده باشد، 60 تا 75 درصد گزارش شده است. در ضمن در مطالعات مختلف به اهمیت کیفیت تکنیکی درمان ریشه برروی پروگنوز آن تاکید شده است. متأسفانه مراحل تمیزسازی و شکلدهی کانال خصوصاً در موارد کانالهای خمیده، همیشه بدون مشکل نیست. مشکلترین ناحیه به منظور تمیزسازی در سیستم کانال، ناحیه آپیکال میباشد. اینسترومنتها تمایل به صاف نمودن کانالهای کرودار داشته و موجب ایجاد لج و جابجایی میگردند که یکی از شایعترین اتفاقات نامطلوب حین کار درمان ریشه می باشد.
ایجاد مسیر جدید نسبت به کانال اصلی توسط فایلهای ریجید، موجب میشود که اینسترومنت کردن، ضدعفونی نمودن و پرکردن کانال در ناحیه آپیکال به طور ناقص انجام شود که در اغلب موارد موجب ایجاد پاتوز پری آپیکال و نیز شکست درمان میگردد. علاوه بر انحراف از مسیر کانال، وقوع پرفوراسیون آپیکال، استریپ پرفوراسیون، پرفوره شدن حفره دسترسی و شکستن وسیله درون کانال، در مطالعات مختلف گزارش شده است،به این خطاها، می توان خطاهای پرکردن کانال نظیر Over یا Under شدن و وجود حباب را اضافه نمود.
Smith و همکاران نشان دادند که طول پرکردگی کانال به طور چشمگیری برروی نتیجه درمان ریشه تأثیر میگذارد. در صورتی که حد پرکردگی کوتاهتر از 2 میلیمتری آپکس باشد، میزان موفقیت به 68 تا 77 درصد میرسد و پرکردگی فراتر از اپکس، 75 درصد موفقیت دارد. عالوه بر این در صورتی که پرکردگی هموژن و فاقد حباب باشد، ریسک شکست درمان ریشه را کمتر می نماید.

پرفوریشنهای ریشه نیز موجب عفونت لیگامان پریودنتال و استخوان آلوئول گردیده و میتواند موجب همچنین در بعضی مطالعات شکست درمان ریشه شود، ارتباطاتی بین وسیله شکسته در کانال و نتیجه نامناسب درمان ریشه، دیده شده است. تاکنون مطالعهای در زمینه کیفیت درمان ریشه و نیز خطاهای تکنیکی درمان ریشه در جامعه ایران انجام نشده است. ضرورت انجام چنین مطالعاتی میتواند ارزیابی کارآیی وضعیت آموزش درمان ریشه و نیز کمک به طراحی برنامههای آموزشی آینده باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی خطاهای تکنیکی در درمان ریشههای انجام شده توسط دانشجویان دندانپزشکی مشهد در سال تحصیلی 1390-1391 بود.

در این مطالعه مقطعی و گذشته نگر، 895 پرونده درمان ریشه انجام شده توسط دانشجویان دندانپزشکی در بخش اندودانتیکس دانشکده دندانپزشکی مشهد مورد ارزیابی قرار گرفت که از این بین 630 پرونده دارای شرایط لازم برای ورود به مطالعه بودند. این پرونده ها بایستی دارای رادیوگرافی اولیه، اندازه گیری، MC (cone Master) و پرکردگی بوده و اطلاعات روشنی در مورد دندان مربوطه، شکل ریشهها، نحوه شکل دهی، پاکسازی و پرکردن نشان میدادند. پرونده هایی که کیفیت رادیوگرافی نامطلوب داشتند یا درمان ریشه ناقص بود از مطالعه خارج شدند. حداقل حجم نمونه برای برآورد نسبت موارد حفظ انحنای کانال با دقت 0/05 در سطح اطمینان 95 درصد، برابر با 400 نمونه بود. نحوه انتخاب این تعداد پرونده از بین 630 پرونده موجود، به صورت تصادفی سیستماتیک بود. از بین 400 پرونده، 207 مورد مربوط به فک بالا و 193 مورد مربوط به فک پائین بود. همچنین 186 مورد آنها دندان مولر، 104 مورد دندان پرمولر و 110 مورد دندانهای قدامی بودند. همچنین پرونده ها، بایستی از استراتژی استاندارد درمان در بخش درمان ریشه دانشکده دندانپزشکی مشهد تبعیت مینمودند.
به این ترتیب که تکنیک ایزوالسیون دندانها با استفاده از رابردم، تعیین طول کارکرد با استفاده از رادیوگرافی، آماده سازی کانالها با فایلهای file-K استینلس استیل با تقارب 0/02 و روش back step Passive، شستشو با نرمال سالین و هیپوکلریت سدیم و پرکردن کانال با روش تراکم کناری با استفاده از گوتاپرکا و سیلر -26AH انجام شده باشد. و دندانها با کویت (Cavit)ترمیم موقت میشدند. همچنین لازم به ذکر است که تمام رادیوگرافی ها با تکنیک نیم ساز تهیه میشدند. نظارت کلینیکی عملکرد دانشجویان توسط اساتید بخش (با میانگین نسبت استاد به دانشجو 1 به 5) و یک دانشجوی تخصصی انجام می شد.

رادیوگرافیه ای پرونده ها توسط دو نفر از اساتید بخش با استفاده از ذره بین با بزرگنمایی (2×) و نگاتوسکوپ بررسی گردید. نتایج با همدیگر مقایسه میشد و در صورتی که توافق بین دو بررس وجود نداشت، از نفر سوم درخواست میشد که رادیوگرافی را بررسی نماید. رادیوگرافی ها از لحاظ وجود خطاهای تکنیکی حین انجام درمان ریشه بررسی شدند. اطلاعات ثبت شده شامل نوع دندان، Gouging در حفره دسترسی، لج، پرفوریشن آپیکال، زیپ آپیکالی ریشه، استریپ پرفوریشن، طول پرکردگی، وجود حباب، وسیله شکسته، و کانال پیدا نشده بودند.