اجزای یونیت دندانپزشکی

اجزای یونیت دندانپزشکی

شاید به نظر خیلی از افراد دانستن نکات فنی و مشخصات تکنیکال یونیت و صندلی دندانپزشکی برای دندانپزشک ضرورتی نداشته باشد اما بطور کلی داشتن این اطلاعات جدا از محسنات عمومی ایی که دارد، در استفاده بهینه، نگهداری و حتی تشخیص انجام کار درست در هنگام مواجه با مشکلات مختلف، مفید واقع می شود.

صندلی

صندلی که بیمار بر روی ان جهت درمان دندان قرار می گیرد و یکی از بخش های اصلی یونیت می باشد. صندلی از بخش های مختلفی مثل شاسی،پشتی،تشک،زیر صندلی و دسته صندلی تشکیل شده است و از نظر فیزیکی حرکتی مورد بررسی قرار می گیرد و با یکدیگر متفاوت هستند.

انواع صندلی یونیت براساس سیستم حرکتی عبارتند از:

• سیستم نیمه هیدرولیک
• سیستم الکتروهیدولیک
• سیستم الکترومکانیک
• سیستم مکانیکی

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی صندلی دندانپزشکی شامل موارد زیر است:

از لحاظ بررسی ساختار و فیزیک تولید صندلی در 4 نوع u-x-z-y  تقسیم بندی می شود. با توجه به این موضوع که ساخت مدل u نسبت به بقیه مدل ها با توجه به سادگی و قیمت پایین ان اسان تر می باشد. کارخانه ها تمایل بیشتری به ساخت ان دارند. و روش عملکرد این نوع برای عملکرد صندلی به بالا و پایین استغاده از تلمبه های روغنی می باشد.

در صورتی که مدلی نیاز باشد که دارای استحکام و توان حمل وزن بیشتری را داشته باشد مدل x به جهت دارا بودن طراحی متفاوت که اهرم های آن به حالت x باز و بسته میشوند مورد استفاده قرار می گیرند. از نظر حرکتی هر صندلی یونیت دندان پزشکی دارای دو موتور می باشد اولین موتور به جهت حرکت نشینمنگاه صندلی در راستای عمودی و دومین موتور به جهت حرکت قسمت پشتی صندلی از حالت 180 درجه به 90 درجه و عکس آن ساخته می شود .

با توجه به موقعیت های قرارگیری صندلی،حالت های مشخصی در همه صندلی ها تعریف شده است و با یک دستور صندلی در آن موقعیت قرار میگیرد که به بیان آن ها میپردازیم:

• zero position

اگر صندلی در موقعیتی قرار گیرد که نشینمنگاه در پایین ترین ارتفاع و پشتی صندلی زاویه 90 درجه با نشینمنگاه داشته باشد صندلی در حالت صفر می باشد و به طور معمول زمانی از این حالت صندلی استفاده می شود که کار درمان دندان تمام شده است و بیمار میخواهد از روی صندلی برخیزد.

• over position

در صورتی که نشیمنگاه در راستای عمودی در حداکثر ارتفاع خود باشد و قسمت پشتی نسبت به نشیمنگاه زاویه 180 درجه را دارا باشد یعنی قسمت های نشیمنگاه و پشتی در یک راستا قرار گیرد صندلی درحالت بالا ثرار گرفته است.از نظر مکانیکی اکثر صندلی های موجود در بازار با سیستم الکترو مکانیکی استفاده می کنند که دارای سیستم فرمان ، الکتروموتور کفی و الکتروموتور پشتی ،میله ی مارپیچ و کیت الکترونیک می باشند.

سیستم هیدرولیکی : با کمک سیال هیدرولیک انتقال انرژی را انجام میدهد مزیت این سیستم قابلیت افزایش نیرو در حین انتقال و تغییر سریع جهت حرکت است.

سیستم پنوماتیکی: به معنی استفاده از هوای فشرده برای انتقال انژی است. بدین ترتیب که هوا به وسیله یک کمپرسور فشرده شده و در سیستم مصرف می شود.

اجزاء اصلی صندلی عبارتند از :

• شاسی صندلی

سازه اصلی صندلی دندانپزشکی شاسی آن می باشد که از سه قسمت فوقانی ، میانی و تحتانی تشکیل می شود . این سه قسمت توسط لوله های فولادی و بوش های برنزی نسبت به یکدیگر حرکات تا شونده و بدون لرزش دارند فریم تحتانی و میانی نیز توسط یک فنر کشش بسیار قوی با یکدیگر مرتبط بوده و مکانیزم آن به گونه ای می باشد که شاه همواره در بالاترین ارتفاع خود قرار داشته باشد . این موضوع امی مالی را در هنگام ایجاد اختلال در کارکرد موتور تغییر ارتفاع به شکل قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.

• پشتی صندلی

پشتی صندلی دندانپزشکی معمولا از جنس فایبر گلاس و به صورت یکپارچه می باشد پشتی صندلی توسط یک موتور که به موتور تغییر زاویه پشتی معروف است جابجا می شود . روی پشتی از پارچه های قابل شستشو و غیر قابل اشتعال استفاده شده و همچنین سطح خارجی آن دارای انحناه و خطوط مشخصی است که از نظر ارگونومی با فیزیک مدل کاملا مناسب و مساعد می باشد در انتخاب پشتی صندلی توجه به ضخامت و هندسه طراحی شده آن ( ارگونومی ) مهم است چون در حالتی که پشتی صندلی به زاویه ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمنگاه و پایین ترین ارتفاع تنظیم شود زانوی شما در زیر آن قرار می گیرد و در صورت نامناسب بودن شکل و طراحی پشتی صندلی باعث عدم راحتی و تمرکز شما در حین درمان می شود .

• تشک صندلی

معمولا جنس روکش تشک و پشتی از چرم مخصوص است تا موجب تعریق بیمار نشود . جنس تشک باید به طور کامل در مقابل مواد ضدعفونی کننده مقاوم باشد و تغییر رنگ بدهد ، رنگ تشک های صندلی نیز در مطب های دندانپزشکی عمومی روشن و برای جراحی ها که زمان طولانی تری مورد نیاز است از رنگ های تیره و سبز استفاده می شود تا چشم دندانپزشک خسته نشود و از دوبیتی چشم او جلوگیری گردد . تشک صندلی را برای دسترسی به قسمت داخلی صندلی می توان از آن جدا نمود یکی از ویژگی های تشک صندلی مناسب این است که سطحی صاف داشته باشد تا در هنگام ضدعفونی کردن بتوان همه قسمت های تشک را تمیز نمود و در صورتی که مواد دندانپزشکی بر روی آن ریخته شود درز های تشک محل جمع شدن و آلودگی نشود .

• زیر سری

در طراحی زیر سری نیز تلاش می شود تا در حین کار لرزش آن حداقل باشد ، زیر سری های دندانپزشکی دارای ۳ درجه آزادی ۱)تغییر ارتفاع  ۲) تغییر زاویه زیر سری  ۳) تغییر زاویه زیر گردن می باشند .
زیر سری بیمار باید به صورتی طراحی شده باشد که سر بیمار بر روی آن نلغزد و بیمار احساس راحتی نماید در غیر این صورت حرکت سر بیمار در زمانی که دندانپزشک روند درمان را انجام می دهد می تواند موجب آسیب به خود بیمار شود .

• زیر دستی

زیر دستی صندلی دندانپزشکی نیز در قسمت چپ و راست دستگاه نصب می گردد ولی زیر دستی سمت راست متحرک است و بیشتر در جراحی ها کاربرد دارد که بیمار زمان بیشتری را بر روی صندلی می نشیند.

مواردی که در صندلی دندانپزشکی از لحاظ مکانیکی و ساخت باید رعایت شود :

– شاسی کف صندلی فاقد جوشکاری است و از فلز یکپارچه مقاوم در مقابل زنگ زدگی و سولفات ساخته شده است .
– طراحی ساختار اصلی صندلی بالابر و پشتی فاقد هر گونه لرزش و ایجاد نویز در هنگام کار باشد.
– کلیه قطعات فلزی آشکار دارای آبکاری کروم / نیکل مدیکال باشد .
– کلیه قطعات فلزی غیر آشکار می بایست مقاوم در مقابل زنگ زدگی باشد .
– کلیه قطعات رنگ کاری شده آشکار می بایست مقاوم در مقابل سایش / خش / ضربه رطوبت / دمای محیط و همچنین محلولهای ضدعفونی کننده و مواد قلیائی باشد.
– زیر صفحه شاسی کف از یک ورقه تفلونی یا لاستیکی حداقل به ضخامت 8 میلی متر استفاده شود .

مواردی که از نظر مکانیزم های حرکتی در صندلی طراحی شده است:

حرکت صندلی از سه قسمت قابل کنترل است ( پدال پایی ، تابلت اصلی و تابلت منشی ) پدال پایی با حرکت به چهار سمت ، چهار حرکت صندلی بالا ، پایین ، عقب و جلوی پشتی صندلی را کنترل می کند . تابلت اصلی و منشی نیز دارای کلیدهایی جهت کنترل حرکت ها و حتی ذخیره حالت های مورد دلخواه است .

از نظر سیستم برق مصرفی و استاندارها

هر یونیت دندانپزشکی در قسمت برق شامل ولتاژهای ۶ ولت -۱۲ ولت و ۲۲۰ ولت می باشد . که در موقع روشن کردن برق ورودی به سر کلید قطع و وصل دستگاه و از آنجا به ترانس کاهنده که داخل یونیت کارسازی می شود می رود ( تعداد ترانس ها در مدل های مختلف متفاوت است ) . و با تقسیم به قسمت های گفته شده با ولتاژهای مورد نظر وصل می شود . ولتاژ ۱۲ ولت جهت شیر برقی ساکشن و کراشوار و دوش آب می باشد . ولتاژ ۲۴ ولت جهت فرمان صندلی و وصل کردن برق ۲۲۰ ولت برسر موتور های صندلی می باشد .

طبق مصوبات اداره کل تجهیزات پزشکی الزامات فنی دستگاه یونیت ، چراغ و صندلی دندانپزشکی که ماده (۱) آن بدین شرح است:

دستگاه یونیت و صندلی دندانپزشکی مطابق با استاندارد ایمنی الکتریکی 1-60601 IEC ساخته شده و کنترلرهای کاربر بیش از ۲۴ ولت باشد . ارزیابی تطابق با الزامات می بایست به صورت دوره ه و نباید برق تجهیزات مرتبط به بیمار ای مورد بررسی قرار گیرد و همچنین به علت نداشتن سیستم ارت استاندارد در اکثر محیط درمانی می بایست دستگاه های فوق از لحاظ الکتریکی در طبقه || مطابق با طبقه بندی 60601-1 IEC طراحی و ساخته شود ( که در این صورت دستگاه دارای عایق بندی مضاعف و یا تقویت شده می باشد و نیاز به سیستم ارت ندارد)

ماده (9): ضرورت استفاده از سیستم سختی گیر آب ، به محل ورودی آب یونیت دندانپزشکی.

ماده (10): هوای وروی یونیت دندانپزشکی باید عاری از رطوبت و روغن باشد. (استفاده از فیلتر مخصوص حذف رطوبت و الزاماً دفترچه راهنمای سازنده ، استفاده از کمپرسور بدون روغن قید گردد.)

ماده (11): یونیت دندانپزشکی باید ظرف مدت یک سال مجهز به دستگاه سانتریفوژ جدا کننده آمالگام گردد .  (Amalgam separator)

• مقایسه و بیان تفاوت ها

از نظر طراحی ظاهری در قسمت های مختلف مثل پدال پایی و زیر سری با توجه به کارخانه ها تفاوت هایی وجود دارد ، انتخاب یک یونیت که دارای صندلی ارگونومیک باشد می تواند باعث افزایش رضایت بیمار گردد . امروزه اکثر یونیت ها از نوع گیربکسی هستند . یونیت هایی با سیستم هیدرولیک دارای صدای کم تر قدرت بالا و مصرف برق ندارند.

• نکات سرویس و نگه داری

خرابی های یونیت بطور کلی به دو گروه عمده تقسیم می شوند : الف) مکانیکی (خراب شدن بازو ها- خرابی شدن بست شلنگها و رابطها- گریپاژ کردن موتورهای بالابر و پشتی)  ب) الکتریکی (سوختن موتورهای بالابر – قطعی ارتباط در سیم های رابط – سوختن فیوز) هنگام تمیز کردن صندلی از موادی که باعث آسیب به پوشش صندلی نشود استفاده کنید . در هر دوره بازدید سیم ها کابل ها و اتصالات آب و کمپرسور بررسی گردد تا از خرابی و مسدود شدن آنها جلوگیری گردد . از روکش های یکبار مصرف صندلی جهت افزایش دوام صندلی و نظافت بیشتر استفاده نمایید . در پایان روز کاری یونیت را در حالت بالاترین وضعیت قرار دهید تا عمر موتور ها افزایش یابد.

کراشوار

سیستم کراشوار از سه قسمت کاسه، لیوان پرکن و ساکشن تشکیل شده است که این مجموعه به شاسی صندلی وصل شده است و جهت انتقال آب و ترشحات دهان بیمار که در کاسه کراشوار تخلیه می شود به فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد.

دو نوع از کاسه کراشوار یونیت دندانپزشکی

• کاسه شیشه ای
• کاسه چینی

انواع کراشوار ها در جنس و طرح کاسه شامل موارد زیر می شود:

• چینی
• پلاستیکی
• شیشه ای

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی کراشوار بدین شرح است :

کراشوار دارای دو خروجی آب می باشد اولی درون کاسه کراشوار و دومی دوش آبی است که در کنار کاسه کراشوار وجود دارد که لیوان زیر آن را پر می کند ، در یونیت ها جدید درون جعبه کراشوار هیتری وجود دارد که آب شهری را قبل از استفاده به دمایی که با ترموستات تنظیم شده نگه می دارد که بیمار برای شستشوی دهان از آب گرم استفاده نماید. آب کراشوار یا از طریق منبعی که در جعبه زیر کاسه وجود دارد تامین می شود و یا از طریق اتصال به آب شهری ، موارد مختلفی در مورد جریان آب وجود دارد همچون فشار آب و مدت زمان جاری شدن آب از دوش که قابل تنظیم است فشار آب بالای کاسه کراشوار از طریق شیر کنترلی که در جعبه کراشوار تعبیه شده تغیی ی یابد و برای مدت زمان جاری شدن آب زمان سنجی وجود دارد . برخی از یونیت های قابلیت برنامه ریزی دارند و در حالت ( zero position ) آب از خروجی اول درون کاسه جریان می یابد تا مسیر عبور آب را تمیز نماید و ترشحات در داخل سوله ها ته نشین نشوند و یونیت و کراشوار برای بیمار بعدی آماده باشد .

مقایسه و بیان تفاوت ها در کراشوار ها از نظر طراحی و حرکتی

 از نظر طراحی ، کاسه هایی با طراحی متفاوت و جنس های مختلف از جمله تفاوت های ظاهری کراشوار ها هستند نکته های کلی که باید توجه داشت کراشوارها گودی مناسبی داشته باشند تا آب از درون آن به بیرون ریخته نشود و آلودگی به محیط انتقال پیدا نکند همچنین گودی مناسب کاسه کراشوار می تواند باعث تسریع در مکش و خروج آب از کاسه شود در غیر این صورت باید فشار دوش آب را کم نماییم تا مانع ریخته شدن آب به بیرون از کاسه شویم که این کار نیز باعث عدم شستشوی کامل کاسه می شود .

جنس آن ها طوری باشد که با ضد عفونی کردن اثر لکه و آلودگی نماند و لبه جای لیوان به صورتی طراحی شده باشد که آب ریخته شده اضافی از دوش آب و یا خود لیوان را به داخل کاسه هدایت کند . از نظر حرکتی ، در بعضی از یونیت ها سیستم کراشوار آنها و دسته اتصال به آن تا ۹۰ درجه چرخش دارند و از صندلی دور و نزدیک می شوند . و خود کاسه کراشوار نیز تا ۹۰ درجه به سمت داخل و بیمار چرخش دارد که باعث راحتی بیمار و دندانپزشک می گردد . کاسه کراشوار به راحتی قابل جداسازی و استریل باشد .

نکات سرویس و نگه داری

تمیز کردن فیلتر کراشوار امری ضروری است و باید به صورت دوره ای سرویس گردد یک فیلتر پلاستیکی چند تکه در مسیر خروجی آب کراشوار به فاضلاب وجود دارد و مانع عبور اجرامی می شود که قطر آنها از ۲ میلی متر بیشتر است به علت آب آهکدار بعضی از مناطق امکان گرفتگی دوش آب کراشوار هم وجود دارد که می توان با سیم مفتولی که از قبل ضد عفونی شده است راه عبور آب را باز نمود .

ساکشن

دستگاه ای که مایعات جمع شده درون دهان بیمار را با ایجاد فشار منفی از طریق سر ساکشن و لوله های متصل کننده به درون مخزن می کشاند و از این طریق فضای تمیز تر ومناسب تری را داخل دهان بیمار در علی زمان ترمیم با جراحی ایجاد می نماید.

انواع ساکشن ها از دیدگاه کلی به دو دسته تقسیم بندی می شوند :

1. ساکشن متصل به یونیت دندانپزشکی در مدل آبی و هوایی

2. ساکشن برقی شامل (مرکزی ، پرتابل شیشه ای ، ثابت تخلیه مستقیم به فاضلاب)

• ساکشن آبی

یا بزاق کش بزاق دهان بیمار را خارج می کند و در بسیاری از مواقع ، دندان پزشک آن را طوری در دهان بیمار می گذارد که تمام بزاق دهان او را تخلیه کند . این نوع از ساکشن ها با توجه به مکش کم و گرفتگی زودهنگام مشکلاتی را برای دندانپزشک ایجاد می کند همچنین مصرف آب شهری بسیار زیاد اما صدای کم و بدون هزینه بودن از جمله مزایای آن می باشد.

• ساکشن هوایی

دستیار ، آن را نزدیک موضعی که دندان پزشک مشغول کار بر روی آن است نگاه می دارد تا تمام مواد ، مایعات و خرده های باقی مانده از ترمیم دندان را جمع کند . شکل کار این ساکشن ، مانند یک جاروبرقی قوی است که خرده های موادی که در دهان بیمار باقی مانده را بدون اینکه دندانها را لمس کند به داخل
خود می کشد . این نوع ساکشن دارای آلودگی صوتی زیاد می باشد و به علت اتفاده مدام از کمپرس ور قابل استفاده برای تمام موارد نیست.

• ساکشن های مرکزی

این نوع دستگاه ها باید در محیط خارج از اتاق نصب و با لوله کشی مجزا به یونیت ها متصل شوند با توجه به نیاز به هزینه زیاد دستگاه و هزینه لوله کشی می توان گفت این دستگاه گران است و دارای آلودگی صوتی می باشند ولی برای استفاده برای چند یونیت بهترین گزینه است و قدرت مکش بالایی دارد.

• ساکشن های پرتابل شیشه ای

دارای مکش قوی و قابل استفاده در جراحی ها می باشند اما نیاز به تمیز نمودن مه ها و امکان استفاده برای تمام موارد نیستند.

• ساکشن های برقی ثابت تخلیه مستقیم در فاضلاب

این نوع ساکشن ها کنار هر یونیت نصب می شوند دارایی مکش مناسب و قابل استفاده روزانه برای تمام بیماران می باشند و نیاز به تمیز نمودن ندارند . صدای کم ، مکش زیاد منفی ۹ بار ، نگداشت آسان از جمله ویژگی های این دستگاه می باشد. با استفاده از ساکشن های برقی ضمن جلوگیری از هدر رفت آب شرب می توانید هزینه قبض آب مطب را نیز کاهش دهید .

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی سیستم ساکشن آبی و هوایی به این صورت می باشد

ساکش های آبی با استفاده از روش سه راهی آب و خلاء کار می کنند بدین صورت که آب از یک سمت وارد شده و از طرف مقابل خارج می شود و در ورودی دوم ایجاد خلاء و مکش می نماید . در یونیت های دندانپزشکی جدید قبل از سه راهی ساکشن از وسیله ای به نام فیلتر آمالگام استفاده شده است که کار این فیلتر جداسازی و ذخیره ذرات و آمالگام قبل از رسیدن آن به سه راهی ساکشن می باشد در نتیجه از انسداد مسیر جلوگیری می شود این فیلتر دارای مخزنی است که باید هر چند وقت یکبار تمیز شود . سیستم ساکشن یکی از مهمترین بخش های به مطب دندانپزشکی می باشد چون استفاده از ساکشن باعث می شود تا موادی ترمیمی ، مایعات شیمیایی و خون های تجمع یافته در داخل دهان تخلیه شود و وارد سیستم گوارش بیمار نشود از طرفی فضای تمیز تر برای دید بهتر دندانپزشک ایجاد می کند . قسمت های اصلی آن شامل تریکی ، مولد فشار منفی ، مخزن جمع آوری مایعات ، فیلترهای تصفیه فشارسنج ، لوله های انتقال دهنده مایعات ، اتصال های مربوطه و سیستم ایجاد خلاء می باشد . سر ساکش ها به انتهای لوله ای که به مخزن ساکشن متصل شده است وصل می شود و در دو نوع معمولی و جراحی ساخته شده اند که سر ساکشن های جراحی قابل اتوکلاو هستند اما سرساکشن های معمولی که در بسته بندی های صدتایی عرضه می شوند یک بار مصرف می باشند و قابل اتوکلاو کردن نمی باشند.

ساکشن های پرتابل که لوله های رابط و مخزن آن یکبار مصرفند قدرت مکش بیشتری نسبت به ساکشن های یونیت دارند . برخی از ساکشن های پرتابل دارای دو مخزن هستند زمانی که مخزن اول پر شود باید شلنگ را از روی مخزن پر شده به مخزن خالی انتقال داد این کار بیشتر در جراحی های طولانی که فرصت تخلیه مخزن وجود ندارد استفاده می شود.

مقایسه و بیان تفاوت ها

بر روی شلنگ ساکشن یک سری ساکشن ۶ قرار دارد و همچنین بر روی باکس کراشوار تعبیه شده است که دارای یک میکروسوئیچ است که با برداشتن آن به طور اتوماتیک فعال و با قرار گرفتن در جای خود غیر فعال می شود و در دو صورت ساده و کنترلی می باشد نوع ساده در ساکشن های آبی و نوع کنترلی در هوایی کاربرد دارد.

نکات سرویس و نگه داری

برای تمیز کردن لوله های ساکشن بعد از اتمام استفاده از آن یک لیوان آب تمیز را ساکشن نمایید تا لوله ها شستشو داده شده و رسوب درون لوله ها ایجاد نشود.

اشکالات معمول در کاربری 

• دستگاه روشن نمی شود : اطمینان از سالم بودن پریز و برق دار بودن آن ، بررسی کلید دستگاه ، اطمینان از سالم بودن فیوز دستگاه
• دستگاه مکش مناسبی ندارد : بررسی درب مخازن جمع آوری مایعات (این درپوش ها گاهی در جای خود محکم نمی شوند و با ایجاد نشتی مانع از ایجاد فشار منفی مناسب در مخزن و مکش مناسب می شود ، احتمال شکستگی محل اتصال لوله های رابط به درپوش ساکشن ، بررسی سطح روغن کمپرسور در ساکشن هایی که با کمپرسور روغنی کار می کنند ، کنترل اتصالات ساکشن
• صدای ساکشن زیاد و غیر عادی است که در این صورت حتماً موتور ساکشن نیاز به سرویس دارد .

چراغ یونیت

چراغ های یونیت برای دید بهتر دندانپزشک از فضای داخل دهان بیمار می باشد و از نظر طراحی ظاهری و نوع لامپ های استفاده شده در مدل های مختلفی ساخته شده است.

انواع چراغ های متصل به یونیت دندانپزشکی از نظر نوع لامپ به دو دسته تقسیم بندی می شوند:

• چراغ های دارای لامپ LED
• چراغ های دارای لامپ هالوژنی

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی

برای تسلط دندانپزشک و داشتن دید کافی نور چراغ بسیار مهم می باشد به طوری که این نور نباید باعث خستگی دندانپزشک و دوبینی او زمانی که فضای دید خود را تغییر می دهد باشد نور چراغ نباید باعث ایجاد سایه بر روی دهان بیمار گردد منبع تغذیه این لامپ ها جریان AC برق شهری می باشد و با یک ترانسفورماتور کاهنده ولتاژ ۲۲۰ ولت را به ۱۲ و ۱۸ و ۲۴ ولت تبدیل می کند.

میزان نور لامپ ها معمولا باید بین ۱۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ لوکس باشد و دارای نور سرد باشد تا باعث گرم شدن فضای دهان بیمار نشود ، دیمر طراحی شده در یونیت های جدید این امکان را ایجاد کرده است که بتوان میزان نور را با ولوم کم و زیاد کرد و حتی بدون تماس دست با نزدیک کردن دست به سنسوری که بر روی لامپ تعبیه شده آن را خاموش و روشن نمود علاوه بر آن بر روی تابلت دندانپزشک و دستیار وی کلیدهایی برای این منظور وجود دارد . افزایش درجه آزادی جهت چرخش چراغ و تنظیم فاصله آن در ۷۰ سانتی متری از دهان بیماران نیز از د امکانات آن می باشد.

مقایسه و بیان تفاوت ها

در چراغ های هالوژنی از انعکاس دهنده دو رنگ استفاده می شود یعنی رفلکتور نور مرئی را منعکس می کند و نور مادون قرمز را از خود عبور می دهد ، و تنها نور ی به بیمار تابانده می شود . در چراغ های LED ضمن ثابت بودن میزان نور تنظیمی در طول زمان عمر این چراغ ها نیز بیشتر است و از لحاظ ایمنی کاملا ایمن هستند .

نکات سرویس و نگه داری

در زمان تعویض لامپ های هالوژنی از عینک استفاده نمایید زیرا امکان شکستن آن وجود دارد و حتما از لامپ های اصلی و استاندارد استفاده کنید چون میزان لوکس آنها متفاوت می باشد و برای جلوگیری از کاهش عمر آن از تماس پوست دست با آن خودداری کنید حتی در حالت خاموش بودن چراغ یونیت . برای تمیز کردن رفلکتور از پارچه های بدون پرز و مواد ضدعفونی کننده تجهیزات استفاده نمایید. در صورت روشن نشدن لامپ به این موارد دقت نمایید ، سیم اتصال به برق و فیوز را بررسی نمایید ، کلید های روی تابلت را کنترل نمایید و در آخر احتمال دارد اشکال از سوکت اتصال لامپ قسمتی که پایه های سوزنی وجود دارد باشد.

پوآر آب و هوا

ابزاری است که آب و هوا را با فشار جهت شست و شو یا خشک کردن دهان و محل جراحی در اختیار دندانپزشک قرار می دهد ، بخش های تشکیل دهنده آن عبارتند از بدنه فلزی، سری پوار که شامل ۲ عدد دکمه یکی برای آب و دیگری برای هوا می باشد.

انواع پوآر آب و هوا از لحاظ تعداد کلید ها

• 2 کلید
• 4 کلید

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی پوآر

از لحاظ طراحی دکمه یا کلید های سر پوار به دوصورت چهار کلید یا دو کلید می باشند . پوار دو کلید برای انجام سه عمل آب سرد ، هوای سرد و اسپری سرد طراحی شده زمانی که دو کلید همزمان فشرده می شود اسپری سرد تولید می شود ولی پوآرهای چهار کلیدی علاوه بر عملکرد قبلی امکان استفاده از آب گرم ، هوای گرم و اسپری گرم را توسط دو کلید دیگر ایجاد می نمایند .

برای جدا کردن سر پوار با توجه به نوع یونیت دو حالت وجود دارد سر پوآر پیچی است و با چرخاندن آن جدا می شود و یا از نوع فشاری است که با اعمال فشار به قسمت سر یوار در جهت خارج نمودن ، سری آن جهت ضدعفونی کردن جدا می شود .

مقایسه و بیان تفاوت های پوآر آب و هوا 

در یونیت های دندانپزشکی که دارای یک گرم کننده نیز هستند می توان از پوآر چهار کلید و آب گرم استفاده نمود اما به طور معمول از دو کلید استفاده می شود . در پوآر دو نوع سر سرنگ وجود دارد هم به صورت یکبار مصرف و هم به صورت دائمی در ضمن جدا شدن سه قسمت پوآر از همدیگر مزیتی دیگر برای ضدعفونی کردن صحیح تر می باشد.

نکات سرویس و نگه داری که رعایت آنها لازم می باشد

با توجه به حساس بودن بدنه پوار لازم است که در نگه داری آن دقت شود و از ضربه دیدن محفوظ ماند . استفاده از پوشش پلاستیکی پوار مخصوصا در جراحی ها جهت جلوگیری از انتشار بیماری ها ضروری است سرسرنگ باید بعد از هر بیمار از سر پوار جدا و استریل شود. برای این کار می توان از اتوکلاو استفاده نمود . برای جلوگیری از رسوب بستن و بسته شدن سر پوار از فیلتر های مخصوص آب در ورودی اصلی آب استفاده نمایید.

از علل خرابی پوار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مخلوط شدن آب و هوا که ناشی از گیر کردن دکمه آب یا هوا می باشد یا اینکه مشکل از داخل سر سرنگ واورینگ جدا کننده آب و هوا می باشد . اگر هنگام فشار دادن دکمه هوا آب نیز به همراه آن خارج شود مشکل تجمع آب در مسیر هوا می باشد ، و همچنین احتمال ورود آب از طریق دریچه های دیگر موجود در سیستم به مسیر هوایی نیز می باشد .
2. عدم خروج هوا ، این مشکل ناشی از گرفتگی در مسیر هوا می باشد . ابتدا سر سرنگ را برداشته و دکمه هوا را فشار دهید اگر باز هم مشکل ادامه داشت گرفتگی در نقطه ای پایین تر در مسیر هوا وجود دارد.
3. عدم خروج آب ، با این مورد نیز مشابه با مورد عدم خروج هوا باید رفتار شود . همچنین اگر از سر پلاستیکی در نوک سرنگ استفاده شده احتمال ایجاد رسوب در آن نیز وجود دارد.
4. نشتی آب و هوا از سر سرنگ : در سرنگ های جدید دکمه آب وهوا نقش دریچه را نیز ایفا می کند و در صورت نشتی باید دکمه عوض شود . اما در مدل های قدیمی تر دریچه زیر دکمه قرار دارد و این دریچه باعث قطع و وصل شدن آب یا هوا می شود که در آن نوع سرنگ باید دریچه تعویض گردد.

تابلت یونیت

تابلت صفحه ای است که همه ابزار چرخشی با استفاده از شلنگ هایی به یونیت متصل می شوند و سینی مخصوصی با استفاده از میله ای که قابلیت چرخش به دارد به زیر تابلت الحاق شده و همچنین نگاتوسکوپ کوچکی برای فیلم های تک دندانی ، صفحه کنترل تنظیم موقعیت صندلی یونیت ، گیج کنترل فشار هوا ، ضربه گیر سیلیکونی و شیرهای کنترل آب و هوا از جمله بخش های تشکیل دهنده تابلت هستند.

انواع تابلت ها با توجه به مکان نگه دارنده شلنگ ها به دو دسته تقسیم می شوند

1. شلنگ از بالا
2. شلنگ از پایین

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی

تابلت ها طوری تنظیم شده اند که بتوانند حداقل ۳ درجه آزادی را داشته باشند معمولا تابلت ها دارای دسته ای کوچک هستند و بر روی آنها کلید فشاری جهت قفل کردن و تثبیت حرکت وجود دارد امروزه جهت افزایش کارایی توربین های چرخشی و کنترل عفونت از سیستم چهار کاناله استفاده می نمایند باید دقت داشت که در این صورت نیاز به تبدیل دو به چهار جهت استفاده از ابزارهای چرخشی می باشد.

مقایسه و بیان تفاوت ها

اگر شلنگ از بالا باشد ابزار بر روی تابلت قرار می گیرد و در صورتی که شلنگ از پایین باشد به گیره های تابلت متصل و شلنگ آن آویزان می ماند خود صفحه تابلت به وسیله بازویی به بدنه گراشوار یا میله چراغ یونیت متصل می گردد . تابلت ها در نوع امکانات جانبی مثل نگاتوسکوپ ، سینی ، کلید قفل ، سنسور قطع ابزار های غیر فعال و موارد دیگر با یکدیگر تفاوت هایی دارند که توجه به راحتی تغییر موقعیت تابلت ، دامنه حرکت شلنگ ها و جنس آن از نظر قابلیت ضدعفونی کردن و مقاومت در برابر برخورد احتمالی توربین به تابلت از جمله مواردی است که باید در هنگام خرید دقت نمود.

نکات سرویس و نگه داری

سترون کردن تابلت با اسپری های ضدعفونی کننده به صورت دوره ای از نکات ضروری می باشد و تنظیم فشار هوای توربین ها با توجه به دستور راهنمای آن باید رعایت شود که معمولا 2 تا 2/5 بار می باشد. بازرسی سر شلنگ ها و دقت در هنگام باز و بستن توربین ها به و سهولت کارکرد بازوهای حرکتی تابلت نیز از نکات سرویس آن می باشد.

تابوره

صندلی مخصوص دندانپزشک ، که از قسمت های نشیمنگاه -پنج عدد چرخ پایه و پشتی تشکل شده و قابلیت تنظیم ارتفاع با کمک اهرم زیر صندلی را دارا می باشد.

انواع تابوره متناسب با شرایط بیمار:

1. ( مدل سنتی ) Traditional Sitting
2. ( مدل نشسته ایستاده ) Close Focus Sit Standing

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی

تابوره ها هیدرولیکی هستند با قابلیت تنظیم ارتفاع و پشتی صندلی و جابه جایی در حالت نشسته با کمک چرخ های متصل به پایه آن ، تابوره ها دارای پنج چرخ می باشند که باعث حفظ کامل تعادل دندانپزشک می شود و ارگونومی بودن تابوره از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد چون اگر به صورتی طراحی شده باشد که بدن در زوایای خنثی باشد می تواند خستگی دندانپزشک را کاهش دهد .

حالت صحیح نشستن بر روی تابوره باید دارای این فاکتور ها باشد:

گردن عمود در راستای ستون فقرات با فاصله ۳۵ تا ۵۰ سانتی متر از دهان بیمار، دست با زاویه ۲۵ درجه از خط افقی، کمر با زاویه ۱۰ درجه خم به جلو، زانو کمی جلوتر از تابوره، کف پا کاملا در تماس با زمین، تکیه دادن به پشتی تابوره

مقایسه و بیان تفاوت ها

مهمترین تفاوت در تابوره ها مربوط ب رحله طراحی می باشد . اگر به صورت صحیح و ارگونومی طراحی شده نباشد می تواند باعث بروز بیماری های اسکلتی- عضلانی در مرور زمان شود.

نکاتی که در انتخاب تابوره باید مد نظر باشد عبارتند از:

۱ ) تابوره باید دارای ۵ پایه باشد تا از افتادن به عقب جلوگیری کند.

۲ ) نباید به اندازه صندلی های اداری دارای پشتی و نشیمنگاه پهن و بزرگ باشد.

۳ ) صندلی دندانپزشک باید پایه های جمع و جور داشته تا چرخ ها برای کنترل پاها و یا تخت بیمار مزاحمتی ایجاد نکند.

۴ ) قسمت پشت ی آن قابل تنظیم بوده به طوری که به تکیه گاه کمر صندلی به خوبی با انحنای کمر دندانپزشک منطبق باشد.

۵ ) پشتی صندلی نباید زیاد بلند باشد تا مانعی برای انحای طبیعی ستون فقرات ایجاد کند.

نکات سرویس و نگه داری 

بازدید های دوره ای از اهرم ها و چرخ های تابوره جهت اطمینان از سالم بودن آنها و روغن کاری جک هیدرولیکی امری ضروری می باشد.

کمپرسور

کمپرسور وسیله ای است که هوای محیط را بصورت متراکم درون یک مخزن برای ارسال به یونیت و اینسترومنت ها آماده میکند (در واقع اختلاف فشار بوجود می آورد)

بخش های تشکیل دهنده آن عبارتند از :

• الکتروموتور
• مخزن
• سیلندر و پیستون
• کلید هوایی (پرشو سوئیچ)
• شیر اطمینان یکطرفه
• شیر تخلیه
• مانومتر یا گیج و شیر فلکه

انواع

1.کمپرسورهای روغنی

2.کمپرسورهای بدون روغن

اصول عملکرد و مکانیزم کاربردی

اصول عملکردی سیلندر ، داخل آن یک پیستون است که به یک میل لنگ وصل می شود و الکتروموتور این میل لنگ را می چرخاند ، دریچه های کمپرسور مخالف هم عمل می کنند بدین صورت که وقتی بیستون به طرف پایین است ورودی هوا باز است و هوا وارد مخزن یا همان سیلندر می شود در زمانی که پیستون به بالا حرکت می کند فضا کاهش پیدا کرده و دریچه متصل به یونیت باز می شود و هوا به سیستم تزریق می شود این عمل به سرعت انجام می شود و این حرکت خود موجب اصطکاک می شود برای از حذف این اصطکاک از روغن استفاده می شود در کمپرسور های روغنی و در غیر روغنی ماده گرافیت کاربرد دارد.

حجم هوای داخل کمپرسور توسط کلید اتوماتیک فشار هوا تنظیم می شود یک دیافراگم لاستیکی به یک میکروسوئیچ فرمان می دهد تا الکتروموتور متوقف شده و مخزن پر شده دریچه ورودی را بسنده و داری دو پیچ تنظیم است هر چه قدر پیچ جلویی سفت تر شود سفتی دیافراگم بیشتر می شود و میزان فشاری که باید در آن هواگیری متوقف شود را نشان می دهد که معمولا ۶ بار است و پیچ دوم و عقبی میزان فشاری را نشان می دهد که زمان شروع به کار دوباره کمپرسور است که در حدود ۴ بار می باشد.

گیج هایی که بر روی کمپرسور هستند یعنی نشانگر های فشار در کنار خود رگلاتور هایی نیز دارند که همانند شیر عمل می کنند همان پیچ دوم هستند که خود دارای دو نوع رطوبت گیر هستند اتوماتیک که بعد از خاموش کردن کمپرسور خود رطوبت جمع کرده را تخلیه می کند و یا غیر اتوماتیک که به صورت لیوان هایی بر روی سیستم هستند که باید حتما تخلیه شوند و گر نه به ابزار های چرخشی آسیب وارد می کند و باعث کاهش عمر آنها می شود . در سیستم کمپرسور یک سوپاپ اطمینان هم وجود دارد ، زمانی که کلید اتوماتیک فشار هوا کار نکند برای جلوگیری از منفجر شدن کمپرسور تعبیه شده است .هوا وارد سوپاپ می شود پشت این سوپاپ یک فنر است که تا یک محدوده ای می تواند جلوی هوا را بگیرد یعنی سوپاپ را فشار دهد تا مانع خروج هوا شود و زمانی که هوا از آن محدوده ی فشار مشخص شده بیشتر شود یعنی کلید عمل نکرده و فنر فشرده می شود و هوا از قسمتی از سوپاپ خارج می شود و صدای غیر طبیعی ایجاد می شود که نشان گر عدم کارکرد کلید است.

شیر برقی تخلیه ، بین دریچه سیلندر و سوپاپ یک طرفه این شیر برقی نصب می شود هوا در این مسیر یک طرفه جریان دارد و امکان برگشت نیست ولی در زمانی که کلید فشار هوا به الکتروموتور ها فرمان توقف کار را می دهد زمانی لازم است تا کاملا به حالت توقف دربیاید هوایی که در این میان است اگر برگردد با فشاری که به سوپاپ وارد می کند میتواند باعث خرابی آن شود در این بخش قبل از توقف الکترو موتور این شیر برقی فعال می شود و مسیر خروج هوا را برای چند ثانیه باز می کند تا سوپاپ ها صدمه نبیند.

طبق ماده ۴۴ مربوط به قوانین تجهیزات مطب دندانپزشکی کمپرسور یونیت که دارای صدا و ارتعاش است باید خارج از اتاق کار دندانپزشک نصب شود و رعایت اصول ایمنی در نصب و نگهداری آن رعایت گردد . به منظور بالابردن کیفیت خدمات دندانپزشکی باید کمپرسور بدون روغن باشد . هوای فشرده پس از کمپرسور وارد فیلتر رگولاتور که در قسمت جلوی صندلی قرار گرفته است می شود و پس از عبور از فیلتر رگولاتور , هوای خشک با فشار تنظیم شده ای که بسته به نوع یونیت و اینسترومنت های به کار رفته متغیر است وارد سیستم یونیت می گردد با استفاده از فشار خلاء که کمپرسور ایجاد می کند تغییر موقعیت های صندلی یونیت و عملکرد انسترومنت ها امکان پذیر می باشد.

کمپرسورهای روغنی نیز به ۲ دسته تقسیم می شوند:

1. یخچالی (بی صدا)
2. تسمه ای

در کمپرسورهای روغنی ، روغن هیدرولیک شماره ۱۰ استفاده می شود که مقدار آن 250 الی 300 سی سی می باشد . فشار هوای تنظیم شده برای کمپرسورهای یخچالی از 4/5 اتمسفر تا 6/7 اتمسفر است و در کمپرسورهای تسمه ای از 5 تا 6/5 اتمسفر است. کمپرسور ها با توجه به قدرت موتور ، میزان صدا ، حجم مخزن ، امکان استفاده برای چند یونیت ، میزان فشار حداکثر با یکدیگر متفاوت هستند . کمپرسور بدون روغن پیستونی که به نام های رفت و برگشتی ، سیلندری ، هوا شناخته می شوند کمپرسورهای بدون روغن که با عناوین مختلف اویل فیری، اویل لس عنوان می شود ، کمپرسورهایی هستند که در سیستم عملکردشان برای تولید باد از روغن استفاده نمی شود و معمولا برای بخش هایی که با هم درگیر هستند از جنس های ویژه ای چون گرافیت استفاده می شود تا دمای زیاد حاصل از اصطکاک را خنثی نماید . در این کمپرسورها ذرات روغن در هوای خروجی وجود نخواهند داشت و هوای پاک تولید خواهند کرد . مصارف این کمپرسورها معمولا در آزمایشگاه ها و دندانپزشکی ها می باشد.

مقایسه و بیان تفاوت ها

بهترین نوع کمپرسور آنهایی هستند که بدون روغن کار د زیرا هوایی که به دهان مریض می رود طعم و بوی بد نمی دهد و از نظر بهداشتی سالم تر می باشد و تنها کمپرسور مورد تایید برای برای بخش دندانپزشکی می باشد.

نکات سرویس و نگه داری

• برای جلوگیری از ورود رطوبت و آب به داخل سیستم پنوماتیک و اینسترومنتها به کمپرسور در ایر مناسب نصب کنید.
• برای جلوگیری از آسیب های احتمالی نوسانات برق از محافظ برق استفاده نمایید.
• رای تخلیه آب ایجاد شده در مخزن کمپرسور هفته ای یک بار شیر تخلیه آب داخل مخزن را باز نمایید.
• بازدید دوره ای از کمپرسورهای دندانپزشکی را توسط تکنسین مجرب انجام دهید.
• سعی کنید کمپرسور دندانپزشکی را در محیطی مسقف که جریان هوا نیز در آن وجود داشته باشد قرار دهید .